БУГУННИНГ ГАПИ

ИСТАКНИНГ ЎЗИ КАМЛИК ҚИЛАДИ

Яна саноқли кунлардан кейин олий ўқув юртларига кириш имтиҳонлари бошланади. Мактаб билан хайрлашган йигит-қизлар олган билимларини синовдан ўтказади. Чунки бугун улар ҳужжатларини топшираётган институт ёки касб-ҳунар коллежлари келажакда ким ва қандай инсон бўлишлари учун асосий пойдевор вазифасини ўтайди. Бу масаланинг ўта жиддий эканлигини кимдир тушунади, кимдир йўқ. Баъзилар бунинг моҳиятини ўйлаб ҳам ўтирмасдан тўғри келган ўқув даргоҳига ҳужжатларини топширмоқдалар.

Азиз ёшлар! Келажак ҳаётингиз ўз қўлингизда. Сиз ўзингизни қайси соҳада иқтидори ва уқуви бор деб биласиз? Қайси касбда ишласангиз, жамиятга, ота-онангиз ва бўлажак оилангизга кўпроқ наф келтирасиз? Бугун танлаётган соҳангизда муваффақият қозонишга, уни уддалаб кетишингизга кўзингиз етадими? Танлаган соҳангизда фаолият юритолмай, институт ва коллежда ўқиган йилларингизга келажакда ичингиз ачимайдими? Умуман, тўғри йўл танлаяпсизми?

Бир эмас, иккита институтни тамомлаб, уларнинг ҳеч бири бўйича ишламасдан, бутунлай бошқа соҳада фаолият юритаётганларни учратганман, уларнинг афсусли гапларини эшитганман. Чет тиллар институтини битириб, шу тилга оид фикрини эркин ифода этолмаганларга дуч келганман. Мен билан Тошкент давлат университети, журналистика факультетида таҳсил олганларнинг ҳаммаси ҳам журналист бўлиб етишгани, бу соҳада ишлагани йўқ. Бизнинг курсимизда ҳам "адашиб" бу факультетга кириб қолганлар вақтида ўз хатоларини англаб, бошқа факультетга ўтиб кетишганди.

Ҳатто, тиббиёт институтини тамомлаб, ўз соҳасида ишламай юрганларниям учратганман. Балки улар бу соҳага ўзларини нолойиқ деб ўйлашгандир, лекин бундайларнинг шифокор бўлиб етишишлари учун давлатнинг қанча маблағлари совурилган, ўзларини неча йиллик умрлари беҳуда кетган!

Олийгоҳни тамомлаган ўқитувчи қиз иш ўрни бўшашини бир йил кутиб, ниҳоят ишга жойлашди. Лекин узоқ ишлолмади. Сабабини сўрадим.

- Болалар билан ишлашга асабим дош беролмади, - деди бамайлихотир.

- Ундай бўлса, нега бу соҳани танлагансиз?

- Ота-онамнинг раъйи билан, - пинагини бузмай жавоб берди.

Бундай адашганлар ён-атрофимизда кам эмас.

Элдор мактабда ҳам, коллежда ҳам аъло баҳоларга ўқиди. Билимини ўз вақтида мустаҳкамлаб борди. Қизиққан соҳаси бўйича репетиторга ҳам қатнади. Лекин коллежни тамомлаган йили керакли баллни тўплай олмай, ўқишга киролмади. Шундан кейин руҳиятини туширмай, бешинчи синфдан бошлаб дарсликларни қайтадан такрорлаб чиқди. Неча-неча тунларни уйқусиз ўтказди. Ўйин-кулгудан, тўй-томошалардан воз кечди. Охир-оқибат, билими орқасидан ўқишга кириб, олийгоҳ талабаси бўлди.

Юқорида келтирилган воқеалардан хулоса шуки, бола қай соҳага ўзида иқтидор сезса, шуни танлаши лозим. Токи, келажакда танлаган соҳаси ўзига, ишига мамнунлик ҳисси ва оиласига моддий томондан тиргак бўладиган маблағ олиб келсин.

Бугун ҳудди ана шуларни ўйлаб, қарор қабул қиладиган кундир.

Ҳужжатларини кўтариб, институт ҳовлисига қадам ташлаётган йигит-қизлар, танлаган йўлингиз тўғрими? Бу соҳани ўз истак-хоҳшингиз ва уқувингиз билан танладингизми? Келажакда шу соҳада ишлаб кетишингизга кўзингиз етадими?

Бу саволлар институт остонасида берилиши лозим эмас. Ота-оналар ўз фарзандларини болалик чоғларидан кузатиб боришлари, уларнинг ҳар бирида қандай иқтидор, интилиш ва қизиқиш борлигига қараб, шу соҳага йўналтирмоқлари керак бўлади. Ўшандагина ўз фарзандининг келажакда қандай соҳада ишлашига ота-оналик ҳиссасини қўшган бўлишади. Боланинг ўзича касб танлашига бутун кафолатни бериб қўймаслик керак. Танлаётган касби, унинг машаққатлари, қувончлари, муаммолари ҳақида ҳам фарзандларга имкон қадар тушунча бериш, ота-оналарнинг вазифасидир.

Зумрадхон АБДУЛЛАЕВА.