Сўнгги пушаймон...

"ҚАРИНДОШГА ҚИЗ БЕРГАНДИМ..."

Ҳаётда шундай воқеалар борки, киши тузатиб бўлмас хатога йўл қўяди. Натижада бир умр азият чекиб яшашга, унинг азобини тортишга мажбур бўлади. Аслида ана шундай хатога йўл қўмаслик мумкин эди. Аммо…

Ўн йилдирки, Назира опанинг ичига чироқ ёқса ёришмайди. Набираси Гўзалой тўққиз ёшга тўлди ҳамки, гапира олмайди. Қизча баъзан узуқ-юлуқ сўзлари билан ўз фикрини тушунтиролмай қийналиб, аламдан ўкириб йиғлайди. Ер тепиб, ўзининг кўксига муштлаб қайсарлик қилади. Шундоқ ҳам адойи тамом бўлган Назира опа бундай манзаралардан кейин касал бўлиб ётиб қолади. Бир қизи Нодиранинг кўзига термулса, бир набирасига қараб эзилади. Ёлғизгина қизини бахтсиз қилиб қўйганини ўйлаб ўзини кечиролмайди.

Ўшанда қаерданам акасининг гапига рози бўлган экан-а...

Назира опанинг акаси Мираҳмад акадан бошқа яқини йўқ. Ота-онасидан барвақт жудо бўлганликлари, ҳаётда кўп қийинчиликлар кўрганликлари туфайли бир-бирларига қаттиқ суянар эдилар.

Мираҳмад ака жияни Нодиранинг ақлли-хушли, саранжом-саришта, бунинг устига қўлида гулдай ҳунари борлигини кўриб, уни келин қилиш ниятини хотинига айтди. Қайинсинглисидан ёмонлик кўрмаган, ўз опаси каби қадрдонига айланган покдомон аёл билан қуда бўлиш Азиза опага ҳам ёқди. Ёшларнинг "Биз ака-сингилмиз-ку" дея қилган қаршиликлари катталарнинг ниятларига тўсқинлик қилишдан ожиз эди. Ҳатто, шифокорларнинг огоҳлантириши, насиҳатлари уларга кор қилмади.

Шундай қилиб, тўй бўлиб ўтди. Нодира ўз тоғасиникида яйраб-яшнаб хизмат қилди. У билан куёви Хурсандбек ўртасидаги меҳр чин муҳаббатга айланди. Орадан бир йил ўтиб-ўтмай Гўзалой туғилди. Икки ёш бахтли эди. Уларни кўриб қудаларнинг ҳам севинчи ичига сиғмасди...

Кунларнинг бирида Гўзалойни участка педиатри кўригига олиб борган Нодиранинг дунёси остин-устун бўлиб кетди. Текширувларда аниқланишича, боласи туғма соқов экан... Шу кундан бошлаб иккала оиланинг ҳам тинчи бузилди. Гўзалойни олиб бормаган шифохонаю кўрсатмаган докторлари қолмади. Лекин булардан ҳеч бир натижа чиқмади. Қаерга боришмасин, шифокорлар томонидан "қариндош-уруғлар ўртасидаги никоҳ оқибатида..." деган ташҳис такрорланаверарди...

- Яқин қариндошлар ўртасидаги никоҳ камдан-кам ҳолларда яхши натижа беради, - дейди олий тоифали акушер-гинеколог Роҳилахон Жамолова. - Бундай никоҳнинг оқибатида наслий касалликларнинг такрорланиш хавфи юқори бўлади. Бунга сабаб ресессив генларнинг бир-бири билан тўқнашиши тасодифининг кўпайишидир. Бундай олиб қараганда, турмуш қурувчи қариндошларнинг ҳар иккиси ҳам соппа-соғ бўлиши мумкин. Аммо уларнинг фарзандларида турли ирсий касалликлар юзага келиши мумкин. Яъни ўлик туғилиши, чала ёки ногирон бўлиши эҳтимолдан ҳоли эмас. Таҳлиллар шуни кўрсатмоқдаки, бугунги кунда қариндошлар ўртасидаги никоҳнинг оқибатида ҳар тўрт боладан бири ана шундай тақдирга маҳкум бўлмоқда.

Аниқроқ қилиб айтиладиган бўлса, қариндошлардан туғиладиган болаларда қуйидаги касалликлар пайдо бўлиши мумкин:

Клайнфелтер хасталиги. Бу касаллик кўпроқ ўғил болаларда учрайди. Дастлаб сезилмасдан, бола ўспиринлик даврига етганда бўйининг тез ўсиши, озғинлик ва қўл-оёқларнинг ҳаддан зиёд узунлиги юзага келади. Сўнгра аёллар каби кўкрак катталашуви, таносил аъзоларининг ривожланмай қолиши мумкин. Айрим ҳолларда семириб кетиш, ақлдаги нуқсон, бепуштлик ҳам кузатилади.

Тернер дарди. Бу дард қизларда учрайди. Ушбу хасталикка йўлиққан қизларда қўл ва оёқларнинг калта бўлиши, кўкракнинг ривожланмаслиги, ҳайз кўрмаслик ва фарзандсизлик рўй бериши мумкин.

Шизофрения (телбаворлик). Ушбу хасталик ҳам кўп учрайдиган оғир руҳий дард ҳисобланади. Касаллик кучли бош оғриғи, ҳолсизлик, сержаҳллик билан кечади. Бундай беморлар тушунарсиз овозлар чиқаради, ғайриоддий қилиқлар қилади.

Инсон ҳаётга бир марта келади. Шундай экан, у албатта, бахтли бўлиши керак. Бахт эса ўзидан соғлом зурриёдлар қолдириш, уларнинг фазлу камолини кўришда эмасми? Кўра-била туриб таваккалчилик қилиш, ўз келажагини, насллари тақдирини хавф остида қолдиришдан кимга наф?! Сўнгги пушаймондан эса фойда йўқ. Шунинг учун ҳам турмуш қуриш, никоҳ масаласига ҳаёт-мамот масаласи деб қараш энг тўғри йўлдир.

Барнохон ҲАЙДАРОВА.