№17, 21.04.2016 Мулоҳаза
ТИЛ ОЗОРИ - ДИЛ ОЗОРИ
Тил бошқа аъзолардан фарқли ўлароқ, ташқаридан қалъа деворлари каби тиш, лаблар, ичкаридан эса танглай билан ўраб олинган. Тилимиз, ундан чиқаётган сўзлар бизнинг қандай инсон эканлигимизни кўрсатадиган муҳим аъзоларимиздан биридир. Тил суяксиз бўлса-да, ҳар қандай сўзни сўзлаш керак эмас, ақл билан иш тутайликки, ундан фақат муло-йим сўзлар чиқсин.
Инсонга ёшлик чоғида катталарнинг тилидан чиққан ножоиз сўзлар билан берилган ноҳақ зарба, навниҳол ўсмирнинг беғубор қалбига етган жароҳат, улғайиб, ёши бир жойга бориб қолганда ҳам шубҳасиз, азоб беради. Фараз қилинг, табиатан ўйноқи бўлган фарзандингиз шўхлик қилиб сиз суйган, неча йиллардан буён авайлаб келаётган буюмингизни синдириб қўйди, сиз эса жаҳл билан унга "қўлинг синсин" деб бақирдингиз ва шу орқали қалбига жароҳат етказдингиз. Болангизнинг гўдак онгида бу койишингиз узоқ йиллар сақланиб қолиши мумкин. Чунки у сиздан ҳеч қачон бундай қўполликни кутмайди. Шу ўринда халқимиз тарихидаги улуғлардан бирининг: "Қирқ йилдан бери ортидан надомат чекиб афсусланишим мумкин бўлган сўзни оғзимдан чиқармадим", деган битиклари барчамизга ибрат бўлиши лозим.
Бундан келиб чиқиб айтиш мумкинки, айрим одамларнинг бошига тушаётган кулфат ва қийинчиликлар тилимиз, ўйламай гапирган сўзларимиз туфайли эканлигини унутмаслигимиз лозим. Ҳаётда ҳеч қачон тилимизга эрк бермайлик, ҳамиша мулоҳаза билан бирор сўз айтишга ўрганайлик. Шунда одамлар орасида ҳурмат-эътибор топамиз, қолаверса, Яратганнинг ҳидоятига мушарраф бўламиз.
Улуғбек МАҲМУДЖОНОВ,
Саййид Муҳйиддин Маҳдум номидаги Андижон ислом ўрта махсус билим юрти талабаси
|