ҲИКОЯ

КЎНГИЛ

Ғамзасин севдинг, кўнгил, жонинг керакмасму санго,

Тиға урдинг жисми урёнинг керакмасму санго.

Фузулий.

Мен у билан тасодифан танишиб қолганман. Ўшанда олча гулларидай оппоқ кўйлак кийиб олганди. Беихтиёр унинг чиройи қаршисида лол бўлиб, ғунчадай бежирим лабларига, узун киприклари, камондай туташ қошлари, жон олувчи кўзларига термулишдан ўзимни тиёлмай қолгандим. Ҳа, мен умр бўйи излаб, хаёлимда суратини қайта-қайта чизиб юрган қизни учратгандим. Уни кўрдим-у тинчим йўқолди. Ўша куни унинг дугонасидан қўярда-қўймай, ялиниб-ёлвориб сўраб қишлоқ мактабида ўқитувчи бўлиб ишлашини билиб олдим. Дугонаси шаддодгина қиз экан.

Негадир ўша куни кечгача маст одамдай сархуш бўлиб юрдим. Мен еттинчи осмонда кезардим. Олам кўзимга гўзал кўринарди. Борлиқ қўшиқ куйлаётгандай эди, назаримда. Юрсам ҳам турсам қаршимда унинг гўзал ва латиф сиймоси гавдаланарди. Ҳа, мен бир кўришда бир умрга унинг асири бўлиб қолдим. Аммо у турмушга чиққан бўлса-чи... Оқ кўйлак кийиб олганига қараганда... Лекин нима бўляпти ўзи? Ахир, кап-катта одам, икки фарзанднинг отасига бу гаплар ярашадими? Ҳа, дўстлар, бу гапларимдан ҳайрон бўлманг. Мен ота-онамнинг хоҳиши билан уйланганман. Оилам бор. Бироқ негадир доимо ўзимни оилада омонатдай сезардим. Турмуш ўртоғимни яхши ҳам, ёмон ҳам деб айта олмайман. Аммо шуни яхши биламанки, биз иккимиз икки дунёмиз, ҳеч қачон туташмайдиган икки қирғоқмиз. Унинг ҳаёт фалсафаси бошқача. Менинг фикру ўйларим унга мутлақо тўғри келмайди. Балки мен уни учратмаганимда умрим шундай лоқайд, кемтик ҳолича ўтиб кетармиди... Билмадим.

Эртасига яна уни учратган жойимга - ўша шоҳбекатга бориб турдим. Лекин у келмади. Сўнгра яна ва яна ўша ерга бордим. Бу сафар уни узоқдан таниб олдим. Чунки у ҳарир кўйлагини кийиб олганди. Худди парвозга шайланган оққушга ўхшарди. Кўзимга ўтдай кўринди. Секин ёнига бориб машинани тўхтатдим. У ишга шошиб турган эканми, машина эшигини очди-ю, орқа ўриндиққа ўтира қолди. Кўзларим йўлда-ю, бутун борлиғим унда. Тез-тез ойнани артган киши бўлиб унга зимдан назар ташлаб оламан. Одам ҳам шунчалар гўзал бўладими, дейман ўзимга-ўзим. Ё унинг онаси париларданмикин? Қани энди, бу йўл тугамаса...

Бир пайт унинг овози ҳушимни жойига келтирди:

- Кечирасиз, машинани тўхтатсангиз...

Унинг қандайдир бошқаларникига ўхшамайдиган овози бор экан. У қўлимга пул тутқазди-ю, жўнаб қолди. Ортидан қанча қараб қолдим, билмайман.

Дарвоқе, у шу мактабда ишларкан-да. Бахтимдан ўргилай. "Ҳали шошма. Балки унинг ҳам сеники каби оиласи бордир", дейман яна. Лекин янглишган эканман. Унинг олийгоҳни битириб, ишга келганига икки йил бўлибди. Турмушга чиқмаган экан. Юраги хастамиш. Буларни дугонасидан билиб олдим. Ҳали уни, ҳали буни баҳона қилиб мактаб атрофида ўралашиб қолдим. Ҳатто, бир куни ундан дашном ҳам эшитиб олдим. Ўзи гўзал бўлгани билан тили анчагина ўткир экан. Аммо бу гаплар менга худди сариёғдек ёқарди.

Ҳа, кўнгил эканда, унинг койишлари менга таъсир қилмасди. Худди Чингиз Айтматовнинг "Сарвиқомат дилбарим" китобидагидай у йўл четида, мен эса машина билан шоҳбекатгача бирга борамиз. Сўнг у автобусга чиқиб кетгунча кузатиб тураман. Автобус кетгач, қорама-қора йўлга тушаман.

Барча уринишларим беҳуда кетарди. Унинг ҳажрида қанча ёниб-куймайин, у менга қиё боқмасди. Гоҳо умидсизликка тушиб, ундан воз кечмоқчи бўламан. Аммо киши ҳеч қачон ўз жонидан кечолмаганидай мен ҳам ундан воз кечолмасдим.

Ишдан бўшадим дегунча қишлоққа қараб югураман. Зора, узоқдан бўлса-да, бир кўрсам, деб. Ҳа, бу мағрур қизга ипсиз боғланиб қолгандим.

Аммо оилам-чи... Нима қилаётганимни билмасдан унинг ёнига интилганим-интилган эди. Чунки мен унинг сўзсиз қарашларидан ўзим учун, фақат ўзимгагина маълум бўлган бир илиқлик олардим, қалбим таскин топарди. Бир кун кўрмасам, тонг отишини кўзим тўрт бўлиб кутардим. Аёлимнинг бўлса парвойи палак. Унга менинг борлигим керак эди, холос. У менинг қалбимга қулоқ солганда, балки шу кеч топган кишимга бунчалик боғланиб қолмасмидим...

Мен энг азиз нарсасини йўқотиб қўйиб, узоқ қидиришлардан сўнг топиб олган кишининг аҳволига тушган эдим. У мен учун кундан-кунга азиз ва ардоқли бўлиб борарди. Оҳанрабодай ўзига тортарди. Шу билан бирга у мен учун қўл етмас олис юлдуз ҳам эди. Чунки мен унга лойиқ эмасман, деб чўчирдим. Лекин нима қилай, кўнгилга буйруқ бериб бўлмас экан. Қандай қилиб у яшаётган қишлоқ ёки у ишлаётган мактаб йўлига чиқиб қолганимни билмасдим. Ҳа, мен унинг жонсиз соясига айланиб қолгандим. У юрган йўлларда юришни, у нафас олаётган ҳаводан нафас олишни, унинг ширин хаёли билан яшашни ўзим учун катта бахт деб билардим. Бундан ортиқчасига ҳаддим ҳам сиғмасди.

Нима ҳам бўлди-ю, унинг ўртоғи билан яна учрашиб қолдим. Унга бор дардимни тўкиб солдим. Бироқ уйланганим ҳақида оғиз очмадим. Бу орада у касалхонага тушиб қолди. Энди бўзчининг моккисидай касалхонага қатнайман. Шифокорларнинг оғзидан чиққанки нарсани муҳайё қиламан. Шу баҳона бўлди-ю, яқиндан танишиб қолдик. Кўп ўтмай у операция бўлди. Ўша куни касалхонада қолиб кетдим. У эрталабга яқин кўзини очди, холос. Ота-онаси кириб келишгач, улар билан хайрлашиб бир аҳволда ишга келдим. Сўнг кечки пайт яна касалхонага бордим. Уйга кечроқ қайтдим.

- Ҳа, яна улфатларингиз билан ўлгудай ичибсиз-да!

Хотинимнинг бу гапларини эшитиб тепа сочим тикка бўлиб кетди. Негадир хотиним кўзимга аввалгидан ҳам ҳиссизроқ бўлиб кўринди. Аёл киши сезгир бўлади, дейишарди. Аёлим бўлса...

- Ҳе, - дедим-у, уйга кириб кетдим.

Шу куни уйқум қочиб алламаҳалгача уйғоқ ўтирдим. Диванга чўзилдим. Аммо ҳадеганда уйқум келавермади. Дам-бадам папирос чекиб, "уф" тортаман. Бир пайт уйқули кўзларини ишқалаганича ҳовлига чиқаётган хотиним кўринди.

- Намунча, отаси ўлган одамдай "уф" тортасиз?

Шу топда тирик отамга ўлим тилаётган аёлим кўзимга янаям совуқроқ кўриниб кетди...

(Давоми бор.)

Ҳабиба АБДУРАЗЗОҚОВА