МУЛОҲАЗА

ОМОН БЎЛИНГ, КЕЛИНЛАР

БИРИНЧИ ҚАДАМ...

Албатта, ҳар бир қиз янги хонадонга келин бўлиб келиш арафасида уни ҳаяжон босади. "Илоҳим мана шу уй оила аъзоларининг меҳрини қозониш, шу ерда ўз ўрнимни топиш насиб қилсин", дея ният қилади. Шу борада акси бўлса-чи, деган шубҳа ҳам унинг ўйларидан ҳоли эмас.

Келин ўз ўрнини топиш учун юрак-юрагидан хоҳлаб, хизмат қилиши, эрнинг яқинларига хушмуомалада бўлиши керак.

Унинг оилада ўз ўрнини топишида қайнона етакчи вазифани ўтайди. Келинга билмаган нарсаларини юмшоқлик ва ётиқлик билан тушунтириш, ўртадаги муносабат боғланишини осонлаштиради. Шу билан келинчак ўзига нисбатан келаётган фикрларни самимий қабул қилишга эришилади.

МУОМАЛАНИ БИЛИШ...

Ўзини тутиши, кийиниши йигитларга хос бўлиб улғайган бир қизни яхши билардим. Ёши йигирма олтидан ўтиб, уйланиб ажрашган бир йигитга уни турмушга узатишди. Буни қарангки, қиз келин бўлиб, оқ либос кийиб, ойдек гўзал келинчак бўлди. Афсуски, орадан беш-олти ой ўтар-ўтмас, келин ота уйига сарпо-суруқлари билан қайтиб келди. Бунга биргина сабаб, уй ишларини бажарар экан-у, бироқ қайнона-қайнотасига, эрнинг қариндош-уруғларига тузук-қуруқ муомала қилишни билмас эмиш...

Ҳозирги қайноналарга келин ёқмадими? Тамом! "Тилини топа олмаган" келиннинг тугунини тугишга уринади. Ҳар бир қилган ишидан айб қидиради. Нияти "ажратиб олиш" бўлганидан сўнг, барибир бунинг бир чорасини топади.

Бир дугонамнинг келин ойисидан ранжиб гапиргани ёдимга тушди:

- Пайшанба куни ишдан кеч қайтдим. Қорним оч, ошхонага кирдим. Келинойимнинг бириси ош дамласа, иккинчиси салат тайёрлаётган эди. Салат тайёрлаётган келинойимга кўзим тушди, пиёзни катта-катта қилиб тўрғаяпти. Унга қараб: "кеннойи, пиёзни майдароқ тўғрасангиз, аччиғи пасаяди", дея илиқ фикр билдирдим. Унинг жаҳли чиқди, шекилли, "бўлмасам, ўзингиз тайёрлай қолинг", деган таънали гапи мени ранжитди. Шундан сўнг, келинойимга бўлган ҳурматим йўқолди.

Шунинг учун ҳам келиннинг биринчи вазифаси тилини ширин қилиш, муомалани яхши билиш ва очиқ чеҳраликдан иборат. Шунингдек, ўша хонадоннинг катта-кичикларини бирдек ҳурматини жойига қўйиб, салом- аликни ёддан чиқармаслик энг зарур бўлган қоидалардандир.

"ҚИЗИМ, СЕНГА АЙТАМАН, КЕЛИНИМ СЕН ЭШИТ..."

Баъзи бир уддабурон қайноналар мана шу "услуб"ни қўллайди. Негаки, ўз қизларини эркаликларини кўтаргани каби, қиз фарзанд ҳам ўз онасининг инжиқликларини кўтаради ва тўғри тушунади. Бу "услуб" орқали келиннинг кўнглини ранжитмасликка эришиш мумкин. Буни тўғри баҳолай билиш, келиннинг андишалилигидан далолат беради. Ваҳоланки, келин эътиборлироқ бўлса, ортиқча жанжалга ҳожат йўқ. Қайнона нима хоҳлашини сезиш, бунга ҳаракат қилиш, унинг кўнглига йўл топиш билан тенг. Барча оила аъзоларнинг кўнглини олиш, ана шу хонадонда келинга нисбатан ҳурмат ва эътиборни оширади.

БАҚИРОҚ КЕЛИНЛАР...

Аслида ҳар бир одамзотнинг камчилиги бўлади. Ташқи кўринишидан фаросатли бўлиб кўринган келинни ҳар томонлама зийрак деб бўлмайди.

Келинлар бир неча йил ўтиб, аста ўзини ноқулайликлардан холи ҳис қилади. Гоҳида уй кенжатойларининг ёки ўз фарзандининг бебошликлари учун баланд овозда сўзлайди. Бошқа бир ҳолатларда уйда нохушлик юз берган чоғларда боласидан "бор аламини" олмоқчи бўлиб, унга қўпол оҳангда муомала қилади. Қарабсизки, барчанинг юзидаги табассумни туман қоплайди. Болага бақириш билан ҳеч нарса тўғриланиб қолмайди. Гарчи жаҳли чиққанликларини билдиришмаса-да, уйдагиларнинг, айниқса, қайноналарнинг дили оғрийди.

"СИЗ ҲАМ КЕЛИН

БЎЛАСИЗ"

Қўшни маҳаллада яшовчи бир қиз айни турмуш қуриш ёшида, лекин "инжиқлиги" боис ҳеч бир "куёв" унга маъқул келмаяпти.

Бир куни келинойисининг бир "қилиғи" учун етти маҳаллага эшитилар даражада, ҳумордан чиққунга қадар бақир-чақир қилди. Келинойиси донороқ экан, у билан тортишиб ўтирмади. Фақатгина "Сиз ҳам бир куни келин бўласиз, ўшанда сизнинг ҳолатингизни кўрамиз", дея босиқлик билан жавоб қайтарди.

ОМОН БЎЛИНГ,

КЕЛИНЛАР

Болаликдаги инжиқликлардан воз кеча олган келин турмушнинг барча яхши ва ёмон кунларига тайёрдир. Ана шу келинлар бор экан, уйларимиз тинч, ҳовли-кўчаларимиз саришта, иссиқ овқат ва иссиқ чой барчаси уларнинг хизмати туфайли ўз вақтида муҳайё. Асосийси, хонадондаги юмушларга масъул одам борлиги кўнглимизни хотиржам қилади. Шунинг учун ҳам келинлар бахтимизга соғ-саломат бўлинглар. Сизнинг меҳрингиз билан бутун бир оила жамулжамдир. Камчиликларни асталик билан бартараф қилишга ҳаракат қилинг. Катта хонадоннинг, маҳалланинг, Ватаннинг тинч ва осойишталиги сизнинг қўлингизда.

Хосият СИДДИҚОВА.