БИР РУБОИЙ ТАҲЛИЛИ

Бобур ўз ижодида мумтоз шеъриятимизда кўп учрайдиган шеърий формаларнинг кўп турларидан фойдаланди. Унинг лирик меросида ғазал, рубоий, туюқ, маславий, қитъа ва фард каби шеърий формаларнинг гўзал намуналари учрайди. Айниқса, Бобур рубоийлари машҳур. Бобур ўзбек адабиётида рубоий устаси ҳисобланади. Унинг рубоийлари ўзининг мазмунан чуқурлиги, бадиий жиҳатдан юксаклиги билан шарқ адабиётидаги энг яхши рубоийлар қаторида туради. Шоир рубоийлари мазмунан ранг-баранг, нафис, жозибали, тили бой ва равондир. Бобур рубоийларида севги ҳақида сўзлайди, ёрнинг ҳусн-латофати ва гўзал хулқ-атворини, ҳижрон аламини куйлайди. Ёр ва диёр мадҳини ўзгача бир эҳтиром билан ёзади.

Сен гулсену мен фақир бул

булдирмен,

Сен шуъласену ул шуълага

мен кулдурмен.

Нисбат йўқдур деб ижтиноб

айламаким,

Шохмен элга вале сенга қул

дурмен.

Мумтоз адабиётимизда ёр тавсифи гул рамзи сифатида қўлланилган. Рубоийнинг бадиий қисмлари, тарбиявий аҳамияти шоир қалбининг ёрни севиш, интилиш туйғуси билан жўш урганлигидадир.

Рубоий сўзи араб тилидан олинган бўлиб, "тўртлик" деган маънони билдиради. Бу лирик шоир, шох, табиатшунос, сайёҳ Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг ғазалу рубоийлари умрбоқий бўлиб, улар ўзбек халқининг энг катта бойликларидир. Уларни ҳамиша ёдда сақлаш, уларга ҳурмат, эҳтиром кўрсатиш эса биз ворисларнинг бурчидир.

Одилжон ҚОДИРОВ,

Ўзбекистон Республикаси

халқ таълими аълочиси.