ЎЗБЕКИСТОН ХАЛҚ ШОИРИ МУҲАММАД ЮСУФ ТАВАЛЛУДИНИНГ 60 ЙИЛЛИГИ ОЛДИДАН

ЙЎҚЛОВЛАРИМ СИЗГА, ШОИР АКАЖОН!

Улуғ тоғлар чўққиси паст

бўлдими, шоиржон?

Кетиб, қайтиб келмасингиз

рост бўлдими, шоиржон!

Чечаклари очилган савр

экан, шоиржон,

Қишлоғимда юришингиз давр

экан, шоиржон!

Шоир акажон, бугун орамизда йўқ бўлсангиз-да, Сизни бот-бот эслайман, хаёлларимда сизни йўқлайман. Ҳаёт шафқатсиз экан. Ахир сиз давраларни тўлдириб юрадиган, қизларингиз тўйини кўриб, набиралар қуршовида ўтирадиган пайтингизда йўқликка юз тутдингиз. Бу йўқотиш биз учун оғир бўлди. Тарих саҳифаларида ўчмас номингиз қолгани фахр. Сиз каби иккинчи умрни яшаш ҳаммага ҳам насиб этавермайди.

Муҳаммад ака, Сизга алоҳида эҳтиром кўрсатишга ҳақлиман. Чунки мен Сизга ҳамқишлоқман. Сизга ҳавас қилиб, журналист бўлганман. Сиз болалигингизда капалаклар қувиб юрган ўша ариқлар бўйларида менинг ҳам болалигим ўтган. Шунинг учун ҳам Сизга йўқловларим кўп.

Марҳаматнинг боғларида

райҳонлар кўп,

Марҳаматнинг тоғларида

сайхонлар кўп.

Шоир ака, сизга йўқлов

айтиб турган,

Синглингизни юрагида

армонлар кўп...

Муҳаммад ака қаҳрингиз қаттиқ бўлди. Сиз биз каби яқинларингизни бевақт ташлаб кетдингиз. Бугун Марҳаматга йўлим тушса, сизсиз ҳувуллаган кўчалар, бош эгиб турган мажнунтоллар, саф тортган тераклар ҳамма-ҳаммаси мунгли титрайди. Изтироблар менга пешвоз чиқади, соғинчлар эшик очади. Аммо менинг улар билан дийдорлашгим йўқ...

Эсимда, ясиз анча машҳур бўлиб қолган пайтингиз мен хали талаба эдим. Устозимиз Қўчқор ака Тешабоев (жойлари жаннатдан бўлсин) Полвонтош шаҳарчасидаги коллежда учрашув ташкил қилганди. Сиз бу учрашувда битта шеър ўқидингиз, холос. Бу жойдаги мухлисларингиз сизни интиқлик билан кутишаётганди. Яна шеър ўқийсизми, деб имлаганимда, сиз "йўқ" ишорасини қилиб, ўрнингиздан туриб, ўз шеърларини ўқишга интиқ бўлиб турган ёшларга галма-гал навбат бердингиз.

Учрашувдан қайтаётиб менга "Умидажон, давраларда битта ёки иккита шеър ўқисанг, қадрли бўласан",- дедингиз, бу менинг бояги даврадаги ишорамга жавобингиз эди.

Ўша пайтда "Андижоннома"газетасида Андижондан Тошкентга кетиб ўқиб, ишлаб, яшаб қолган йигитларга андижонлик қизларнинг очиқ хати деган шеърим босилган бўлиб, унда:

Андижоннинг қизлари хўп

соҳибжамол,

Ҳаммалари меҳнат билан

топган камол.

Олим, фозил, юрт таниган

акажонлар,

Сизга қилмоқ бўлиб келдик

биз арзу ҳол.

Отамизнинг қаҳри қаттиқ,

қишлоқчилик,

Пешвоз чиқиб гулингизни

ололмадик.

Шунинг учун сиздек фозил

йигитларни,

Бармоғига тилла узук

сололмадик...

Худди шундай мазмунда давом этган ушбу шеър чоп этилган газетани кимдир сизга элтиб берган экан. Яна қайтаётганимизда ўша шеърни эслаб, "энди бундай заҳарханда шеър ёзмагин" деган эдингиз.

Орадан икки-уч йил ўтиб, Марҳаматдаги бир дўстингизнинг тўйига умр йўлдошингиз билан келганлигингизни эшитиб дугона-қизлар билан тўйга бордик. Турмуш ўртоғингиз Назира опа ўша пайтларда урф бўлган зарбоп либослардан ўзбекона кўйлаклар кийиб, бошига заррин рўмол ўраб келган экан. Мен ва дугоналарим сизларнинг бахтларингизга кўз тегмасин, дея ният қилиб, ҳавас билан боққандик ўшанда. Ахир ўзингиз бир вақтлар:

Кечагина қишлоқдаги

қизлар бари

Менга сирли қошлар қоқиб

қарашарди.

Қарашмаса, уйларига тунда

келиб

Тошлар отиб қочар эдим-

ярашарди...

деганингизда биз каби содда, оқкўнгил қизлар ҳақида ёзган-сизу, аммо Оллоҳим сиз учун гўзал, оқила бир аёлни яратиб қўйганини билардингиз, чоғи. Шунинг учун ҳам бир шеърингизда:

Дунё омон бўлсин,

Сиз бўлинг омон,

Омадли бўлинг сиз.

Бахтли бўлинг сиз.

Лекин,

Билиб қўйинг,

билиб қўйинг, ҳамон

Сизни унутолмас

Муҳаммадингиз!

Муҳаммад ака! Сиз ҳамиша юртимизнинг энг севимли, ардоқли адиб-шоирлари қаторида тилга олинасиз. Сиз буни аввалдан билгансиз, аниқроғи, ҳис этгансиз. Шунинг учун ҳам:

Кўнглим сезар, энди

буёғи аён,

Дўстларим... дўстларим

бахтли боламан:

Ё Тошкентда энг зўр

шоир бўламан,

Ё уйимга кетиб, ариқ

бўйида

Ялпизга суяниб

ўлиб қоламан!

деб ёзган эдингиз! Сизнинг ҳар икки тахминингиз ҳам ҳақиқатга айланди. Сиз ҳаётлигингизда тенгдошларингиз орасида тенги йўқ, зўр шоир бўлдингиз. Бугун эса Марҳаматда, ўзингиз туғилган қишлоқда "ялпизларга суяниб" ётибсиз...

Зеро, Сизнинг шеъриятингиздаги Ватан, миллат, она диёр, мустақиллик мавзуларини ўзига жо этган мисралар ҳамиша биз учун қадрлидир.

Умида ҚАҲҲОР.