КЎНГИЛ БИТИКЛАРИ

УЙГА ҚАЙТИНГ, ДАДАЖОН!

Кўпчиликнинг кундалик дафтарларига кўзим тушган. Аммо Гулшоданинг кундалиги менга қаттиқ таъсир қилди. Унинг ёзганларини ўқир эканман, ҳар бир сатрда оиласидан айро ҳолда яшаётган дадасини уйга - оиласига қайтишига бўлган ташналигидан юрагим зирқиради. Қуйида унинг кундалигидан парчалар келтирдик. Зора, Гулшоданинг ноласи узоқдаги дадасига ҳам етиб борса-ю, ёш қизча ҳам ўртоқларига ўхшаб "дада" сўзини баралла айтса...

* Дугонам Холида билан кўчада ўйнаётгандик. Уни дадаси чақирди. Ўртоғимнинг айтишича, у дадаси билан бозорга боришар экан. Холида бозордан келиб, олдирган кийимларини менга кўрсатиб, мақтанди. Менинг унга роса ҳавасим келди. Қани энди, бизнинг дадамиз ҳам ёнимизда бўлганда эди...

* Эрталаб нонуштада ойимдан нима учун дадам бизларни ташлаб, узоқ жойларга кетиб қолганининг сабабини сўрадим. Ойим аввалига "Эслатма", дея жеркиб берди. Сўнгра, "Бир куни Аллоҳ келишини дилига солса, келиб қолар", деб қўшиб қўйдилар.

* Дадажон! Мен сизни жуда соғиндим. 1-синфга борган йилим кетган эдингиз. Мана имтиҳонларни топшириб, 6-синфга ҳам ўтдим. Ўшанда сизни бунчалик узоқ вақтга кетиб қолишингизни билганимда, бўйнингизга осилиб олардим. Қўлингиздан маҳкам ушлаб, сизни ҳеч қўйиб юбормасдим...

* Ойижон! Cизнинг қийналаётганингизни бугун яна билдим. Ойим иккаламиз кўча бошидаги магазиндан қопда ун олиб, аравага солиб келаётувдик. Йўл бўйида уч-тўрт эркак гаплашиб туришган экан. Ойим уларни имо билан кўрсатиб: "Эркакларнинг олдидан арава етаклаб ўтгани ҳам хижолат бўлиб кетасан", деб бир оз тўхтаб қолди. Рўмолини бўшатиб, пешонасига бир оз туширди. Биз аравани етаклаганча, тез-тез юриб, эркакларнинг олдидан мажбур ўтдик. Бечора ойимга раҳмим келиб кетди... Дадажон! Қаерларда юрибсиз? Тезроқ келинг.

* Дадажон! Эшитдим, энди ишларингиз юришиб, қарзларингиздан қутулибсиз. Бизга пул жўнатибсиз. Мен учун пулдан кўра, ўзингиз келганингиз яхши эди. Мен сизни доимо олдимизда бўлишингизни хоҳлайман. Рўмолчангизни, пайпоқларингизни ювиб берардим. Иш буюрсангиз, дарров "хўп", дердим.

* Дадажон! Сиз ҳақингизда кўп-кўп ўйлаганим учун бугун тушимда сизни кўрдим. Ойимга айтиб бергандим, "Яқинда келаркан, яхши туш кўрибсан", деди. Хурсанд бўлиб кетдим. Тезроқ келинг, дадажон! Сизнинг қизингиз йўлларингизга интизор бўлиб кутяпти.

* Бугун сизни соғинганимни ойимга айтдим. Дадам келмаса, биз олдига борайлик, дедим. Қиз бола узоқларга борса ёмон бўлади, деди. Ўғил бола бўлиб туғилмаганимдан хафа бўлиб кетдим.

* Дадажон! Сизга атаб шеър ёзишни ўйлаб юрибман. Уни ёзиб ҳеч кимнинг йўғида ўқитувчимизга кўрсатмоқчиман. Хатоларини кўриб беради.

* Дада, ҳисобласам, сизни кўрмаганимга яқинда беш йил бўлар экан. Қанақа бўлиб кетдингиз? Сизни кўришга роса қизиқяпман.

* Бугун мен катта бувам билан ойим иккаласининг суҳбатидан сизни ўша ерда ҳам болаларингиз борлигини эшитиб қолдим... Қандай қилиб? Нимага? Сиздан хафа бўлиб кетдим. Сиз фақат бизнинг, менинг дадамсиз. Ёки биздан бошқаларга ҳам дада бўлиб олдингизми? Болаларингизни кўрмагунимча, ўз оғзингиздан эшитмагунимча, мен бу гапларга ишонмайман. Ёлғон... ёлғон... Ёлғон дейман-у, нимага унда биз билан яшамайди ёки ростдан ҳам болалари бормикан-а?, дея ўйланиб, йиғлагим келаверади, келаверади...

* Энамнинг айтишича, қиз бола саҳарда эшик супуриб, нимани ният қилса ёки кечқурун юлдузларга қараб орзуларининг амалга ошишини сўраса, ниятига етар экан. Кечқурун ҳамма уйдалигида мен секин ҳовлига чиқиб, юлдузларга қараб, кўзларимда ёш билан сизнинг келишингизни сўрадим. Агар сиз келсангиз, энамнинг айтганлари тўғри бўлиб чиқади.

* Бугун эрталаб турсам офтоб чиқиб, ойимлар сўрида чой ичиб ўтиришган экан. Аттанг, ухлаб қолиб, саҳар эшик супура олмадим. Ойимга айтаман. Эртага мени албатта уйғотиб қўяди...

* Гулшода шеър ёзмоқчи бўлиб қоғоз ва ручкасини олди-да, узоқ ўйланди. Ўйлаб-ўйлаб, "Уйга қайтинг, дадажон!", деб сарлавҳа қўйди. Кўз олдига дадасининг қиёфасини келтирди. Ўй-фикрларини бир ипга тизмоқчи бўлди. У ўйлади, ёзди, ўчирди, яна ёзди, ўчирди. Шундай қилиб шеър ёзиб ўтирганди, бирдан онаси ошхонада туриб чақириб қолди. Гулшода шеър ёзаётган варағини хотира дафтарининг орасига солди-да, дарров хонтахтанинг тагига яширди. Онасининг олдига чиқди...

Орадан бир-икки кун ўтди. Саҳар турган Гулсора опа уйларни йиғиштирмоқчи бўлиб, хонтахтани сурди. Унинг тагида турган дафтарни олиб, варақлаб кўрди. Ичидаги ёзувларга кўз югуртирди. Гулсора опа уни ўқир экан, дастхатидан бу дафтар кичик қизи - Гулшоданики эканлигини англади. Қилаётган ишини ҳам унутиб, ўқишга берилди... У ўқияптию, фарзандининг болаларча қалб нолаларидан кўзлари намланди...

Шу пайт Гулшода уйғониб кетди. Қараса, онаси, орқасини қилиб нимадир ўқияпти. Секин кўрпадан бошини чиқариб, яхшироқ қараган эди, хонтахтанинг сурилиб, нарироққа бориб қолганлигини кўрди. У онаси хотира дафтарини кўриб қолиб, ўқиётганлигини англади. Англадию, бошини кўрпанинг ичига киргизиб, ғужанак бўлиб олди...

У ички изтиробларини ҳеч кимга, ҳатто ойисига ҳам айтгиси келмасди.

Гулшоданинг кундалигини

оққа кўчирувчи

Ойдин МАМАДАЛИЕВА.