А. П. ЧЕХОВ, рус адиби.

Ҳаёт нақадар гўзал

(ҲАЁТНИНГ ҚАДРИГА ЕТМАГАНЛАРГА)

Турмушни мушт деб қўйибдилар, аммо уни очиқ кафтга айлантириш ўз қўлингда. Бунинг учун карта ўйнаб, 200 мингни киссага уриш, дўндиқ бир қизнинг бошини айлантириб, уйланволиш ёки беғараз, дили пок фуқаро сифатида ном чиқариш етарли эмас. Булар тасодифий ва ўткинчи нарсалар. Бошингга кулфат тушган чоғда ҳам ўзингни бахтиёр ҳис этиш учун нима қилиш керак? Эшитиб қўй: борига шукр қилмоқ ва "бундан ҳам баттар бўлиши мумкин эди-ку" дея истиғфор келтирмоқ. Бунинг қийин жойи йўқ.

Мана, масалан, чўнтагингдаги гугурт ёна бошлади, дейлик. Сен хурсанд бўл. "Яхшиям, ёнаётган нарса одамни тилка-пора қиладиган порох эмас-а!" деб шукроналар айт.

Чорбоғингга камхаржроқ қариндошларинг келса, энсанг қотмасин. "Ахир булар миршаблар эмас-ку!" дегину, шапкангни осмонга от.

Бармоғингга зирапча кирса, суюн. Шу зирапча кўзингга кирганда нима бўларди!

Хотинингними, қайнэгачи ёки қайинсинглингними чакаги очилса, парво қилма, қайтага қувончдан терингга сиғмай, шаталоқ от. Ахир сен чиябўриларнинг уввилаши ёки мов бўлган мушукларнинг мастона ноласини эмас, дилрабо бир таронани тинглаяпсан-ку!

Кўнкага қўшилган от, қадди букилган ҳаммол эмаслигингга шукр қил. Чўчқа эмассан, эшак эмассан, лўлилар етаклаб юрадиган маймоқ айиқ эмассан, тахтакана эмассан - шукр қилсанг-чи, нодон!

Кўзинг кўр, қулоғинг кар эмас, оёқ-қўлинг бутун, вабога чалинмагансан - тағин нима керак! Шу тобда суднинг қора курсисида ўтирмаганингга, рўпарангдаги дардисар судхўрга мўлтираб қараб турмаганингга ҳар қанча шукрона айтсанг кам.

Мабодо панжара ортида яшамаётган экансан, бирор ножўя иш қилмаганинг ҳақида ўйлаб, шодмон бўл.

Битта тишинг оғриётган бўлса севин, ҳамма тишинг оғриб турганда нима қилардинг?

Ҳуқуқшуносликка доир китобларни ўқимасликка, ахлат бочкаси устида ўтирмаслик ҳамда бир йўла учта хотинга уйланмасликка имкониятинг борлигидан қувон.

Сени мелисахонага олиб кетишаётган бўлса, қайғурма. Жаҳаннам ўтига улоқтиришга олиб кетишаётгани йўқ-ку, ахир!

Қайин новдаси билан савалаётганларида шодликдан қичқир: "Барака топишсин, қичитқи ўт билан ураётганлари йўқ!" - дегин.

Ҳатто хотининг хиёнат қилганда ҳам миқ этма, ахир у ватанга эмас, сенга хиёнат қилган-ку. Ҳоказо ва ҳоказо... Эй, ғофил банда, айтганларимга амал қилсанг, олам гулистон, олам - сеники.

Русчадан

Низом КОМИЛ таржимаси.