 |
ҚИДИРИШ |
|
ОВОЗ БЕРИШ |
|
|
|
Адабиёт |
№41, 09.10.2014
О. Генри Америка ёзувчиси.
(ҲИКОЯ)
ЯШИЛ ЭШИК
Ёшгина пианино сотувчиси Рудольф Стейнер ўлгудай саргузаштсевар йигит. Унга негадир ҳаётдаги энг қизиқ ҳодисалар мана ҳозир, нақ оёғи остидан чиқиб қоладигандай бўлиб туюларди. Йигит ҳаммавақт янги-янги саргузаштлар тўғрисида хаёл суриб юрарди.
Бир куни Рудольф кўчада хаёл суриб айланиб юрганди, бир даста қоғозларни одамларга тарқатиб юрган негр унинг эътиборини тортди. Ўша негр Рудольфнинг қўлига ҳам бир ташрифномани қистириб кетди. Йигит қизиқсиниб қоғозга назар ташлади. Ташрифноманинг бир томонига ҳеч нима ёзилмаган эди. Лекин унинг орқа томонига иккитагина сўз ёзиб қўйилганди: "Яшил эшик". Шу пайт ўзидан уч қадам олдинда қўлига негр бериб кетган ўшандай ташрифномани бир четга бепарво улоқтириб кетган йигитга кўзи тушди. Рудольф ўша йигит ташлаб юборган қоғозни ердан олди. Бу ташрифномада эса тиш докторининг номи билан унинг манзили қайд этилганди.
Саргузаштталаб пианино сотувчиси муюлишга бориб озгина тўхтаб турди-да, ўйланиб қолди. Сўнгра у ортига қайтиб, яна одамлар оқимига қўшилди. Йигит иккинчи марта негрнинг ёнидан ўтиб кетаётганида у яна Рудольфга ташриф қоғози берди. Йигит бир неча қадам юриб, қоғозга кўз ташлади. Биринчи ташрифномадаги каби бунисида ҳам бир хил ҳуснихат кўриниб турар, бунисига ҳам "Яшил эшик" деб ёзиб қўйилганди. Кенг йўлакчада яна уч-тўртта ўшандай ташрифномалар сочилиб ётарди. Уларни бир-бир олиб ўқиди, ҳаммасида тиш докторининг исми ва манзили бор эди. Қизиқ, нима учун бошқа ташриф қоғозларида докторнинг манзили, менга берилган қоғозларга "Яшил эшик" деб ёзилган. Қоғозда ёзилган сўзлар нимани англатган тақдирдаям ўша негр шунча гавжум оломон ичидан нима сабабдан айнан менга икки марта бундай ёзувли қоғозни берди экан...
Ёш сотувчи йигит оломон ичидан суғурилиб чиқиб кетди-да, қаршисида турган, гўё унга янги саргузашт ваъда қилаётган баланд бинога узоқ тикилиб турди. Бино беш қаватдан иборат экан. Унинг биринчи қавати катта дўкон бўлиб, юқориси эса одамларнинг яшаш уйлари - квартиралар эди. Ҳамма томонни обдон кузатиб чиққан Рудольф ўша бинонинг зиналари бўйлаб тепага дадил чиқа бошлади. Уйнинг кириш қисми бироз қоронғу, қаватлар томон олиб чиқадиган зиналар аранг кўринарди. Рудольф таваккал қилиб, ўзи энг яқин турган эшик тарафга нигоҳ ташлади-ю, эшик яшил рангда эканлигини кўрди. У бир лаҳза иккиланиб қолди, сўнгра тўппа-тўғри ўша эшикни тақиллата бошлади. Эшик анча ҳаялланиб очилди. Остонада ҳали йигирмага ҳам кирмаган ёшгина қиз пайдо бўлди. Қизнинг юзи бўздай оқариб кетганди, ҳатто Рудольфга шундай бўлиб кўриндики, у шу оннинг ўзидаёқ ҳушидан кета бошлаётгандай эди. Чинданам қиз оёқда туролмай, ҳолсизланиб тўсатдан йиқилиб тушди, Рудольф уни дарров кўтариб олди-да, хонадаги эски диван устига аста ётқизди. Сўнгра эшикни ёпиб, бегона хона ичига бир қур кўз югуртириб чиқди. Кўрганларидан анча батартиб, аммо улкан қашшоқлик ин қурган макон экан, деган фикрга келди.
- Ҳушимдан кетиб қолдимми?- дея овоз чиқарди нотаниш қиз аранг. -Қўрқманг, бунинг ҳеч ажабланарли жойи йўқ. Агар сиз ҳам уч кун овқат емай қадам босишга уриниб кўрсангиз эди, ана ўшанда кўрардингиз нима бўлишини".
"О, Худойим! Нималар деяпсиз, - деб бақириб юборди Рудольф. - У сакраб ўрнидан турди. - Сиз безовта бўлмай шу ерда ётиб туринг.
У яшил эшикдан қуюндек отилиб чиқди-да, йигирма дақиқадан сўнг қўлида нон, сарёғ, яхлаган гўшт, пирог, сут ва иссиқ чой билан қайтиб келди.
- Оч қорин билан бунақа аҳволда юриш ғирт аҳмоқликнинг ўзи-ку. Қайтиб бунақа иш қила кўрманг, - дея дағдаға қилди Рудольф қизга қараб. - Мана булар кечки овқатингизга ҳам етади.
Оғзига озгина у-бу нарса теккан қиз бироз дадилланиб, бошидан ўтганларини йигитга ҳикоя қилиб берди. Бу қиз шаҳардаги миллионлаб чорасиз ғариблардан бири сифатида, бу ерда авж олиб бораётган бераҳмлик, одамларнинг лоқайдлиги, ишхоналардаги жуда паст маошлар, оқибатда ўта қийналиб охири касал бўлиб ётиб қолгунича куюниб сўзлади, касал бўлгани учун у бор ишидан ҳам айрилиб қолибди. Умидлари хор бўлиб, сароб орзулар дарёсига ғарқ бўлаёзган бир онида худди Хизр каби олийҳиммат бу ёш йигит унинг эшигини қоқиб келди.
Рудольф қизга ачиниб қараб ўтирарди. "Шунча кўргуликни ёлғиз ўзингиз бошдан ўтказганингизга қараганда", деб хитоб қилди у кейин, "бу ерда на бир қариндошингиз ва на бир дўстингиз йўққа ўхшайди?"
- Ҳа, ҳеч кимим йўқ, - деди қиз маъюс оҳангда.
- Аслини олганда, мен ўзим ҳам бу дунёда буткул ёлғизман, - деб қўйди Рудольф бироз жимликдан сўнг.
- Мен бундан афсусдаман, - деди қиз беихтиёр, унинг бу сўзлари Рудольфга ҳам негадир хуш ёқди.
Бироз вақт ўтгач, қиз чуқур хўрсиниб, бошини ёстиққа ташлади: "Кечирасиз, мени ўлгудай уйқум келаяпти", - деди у шивирлаб.
Рудольф ўрнидан туриб, шляпасини қўлига олди. Бирдан қиз яна тилга кириб: "Айтганча, сиз нега айнан менинг эшигимни тақиллатиб келгандингиз?" - деб сўраб қолди.
"Ҳа-я, шу бинода бир пианино сотувчи танишимиз яшарди. Мен адашиб кетиб, сизнинг эшигингизни тақиллатибман".
Қизнинг бу гапга ишонқирамай, даргумон бўлиши учун ҳеч қандай асос қолмаганди, йигит ўз ёлғонига ўзи ҳам ишонган усулда гапирганди.
Рудольф эшикни ёпиб, ташқарига чиқди-да, ногоҳ атрофидаги ҳамма эшиклар яшил тусда эканлигини кўриб, карахт бўлиб қолди.
Инглиз тилидан
Қандилат ЮСУПОВА таржимаси.
|
|
 |
|
|
|
Янгиликлар
