ҲАЁТ - ИБРАТ МАКТАБИ

СЎНГГИ ПУШАЙМОН

Кечагина коллежни битириб, қўлига диплом олган Гулоро ҳам барча қизлар каби оппоқ орзулар оғушида яшарди. Олийгоҳга ҳужжат топшириб, имтиҳонларга пухта тайёргарлик кўраётган кунларда кутилмаганда дадасининг кескин қарори уни эсанкиратиб қўйди...

"Гапимни иккита қиладиган бўлса, менинг ундай қизим йўқ. Бошлиғимнинг ўғлига тегади, вассалом..." Онасининг кўз ёшлари дард устига чипқон бўлди: "Отангни норози қилиб бахтсиз бўлиб қолмагин, қизим. Ота қарғиши ўқ деб бекорга айтилмаган..."

Ноилож қолган Гулоро онасига учрашувга чиқишга рози эканлигини билдирди. Буни эшитган ота ўзича ғурурланди: "Кимсан Акром Қулмаматовичдек одам биз билан қуда бўлай десаю, "йўқ" десак ношукурлик бўлади. Энди қизинг маликалардек ҳаёт кечиради, хотин..."

Гулоро учрашувдан ҳафсаласи пир бўлиб келди. Куёвнинг турқи совуқ эмиш. Уни ҳатто музқаймоқ егани ҳам таклиф қилмабди. Гаплари гапларига қовушмай тезгина хайрлашишибди. Онаси эса бу ҳолни ўзича таърифлади: "Ёмон бола бўлганда, ўзи қиз танлаб, шуни оламан, деб туриб оларди. Отасининг гапига кўнибдими, демак, яхши йигит. Каттанинг боласи, бўлгандан кейин сал димоғдорроқ бўлади-да. Никоҳ йўли иссиқ, Худо хоҳласа, тўйдан кейин сенга ипсиз боғланиб қолади". Бу гаплар Гулоронинг кўнглига бир оз тасалли берган бўлса-да, бироқ аллақандай ғашликни тарқатиб юборолмади. "Наҳотки, ўзим танимаган, кимлигини билмаган инсон билан тақдирим боғланган бўлса?! Отам менга, яккаю ёлғиз қизига ёмонликни раво кўрармиди?! Лекин бир нарсага ҳайронман, тўйни бунча тез ўтказишмаса, ҳали сеп ҳақида ўйлаб ҳам кўрмабман. Беш кундан кейин тўй эмиш".

Гулоро ана шундай тизгинсиз ўйлар оғушида беш куннинг қандай ўтганини ҳам билмай қолди. Тўйдан кейин эса шуни англадики, куёв одамовироқ экан. Қайнонаси: "Дима акангизга (уни ота-онаси шундай деб аташарди) тўйда назар ўтибди, боши тинимсиз оғрияпти. Бизга ҳасад қиладиганлар кўп. Сиз ҳам ўзингизга эҳтиёт бўлиб юринг. Бояқишга дори кор қилмаяпти. Аксига олгандай нариги маҳалладаги кинначи кампир ҳам бетоб экан" дея боласининг кечаю кундуз "ухлаётганини" изоҳлади.

Бу орада келин-куёвнинг муносабатларига бир оз илиқлик киргандай бўлди. Бир ойча вақт ўтгач, Дима "командировкага кетди". Кейин "чет эл сафарига". Қайнона-қайнотасининг меҳрибонлиги, ёлғиз ўзини ҳеч қаерга юбормаслиги, уйларига ҳам машинада олиб бориб, олиб келишлари, нима егиси келса, шуни муҳайё қилишлари Гулорони руҳлантирар, аммо Дима акасининг бирор марта бўлса ҳам қўнғироқ қилмаётгани кўнглини чўктирарди. Шу зайлда икки ой ўтди. Орзиқиб кутган Дима акаси ҳам келди. Бироқ унинг кўриниши бир аҳвол, ранги синиққан эди. Гулоро унга ўзининг ҳомиладорлигини айтиб севинтирмоқчи бўлди. Аммо Диманинг бу хушхабарга эътиборсизлик билан жавоб берганидан тўлиб-тошиб йиғлади...

Ниҳоят, Гулоронинг ой-куни етиб, дард тутди. Туғруқхонада эса уни тақдирнинг яна бир зарбаси кутиб турарди. Кўзи ёриган келинчак шифокорлардан хушхабар кутиб интиқ бўлди. Бироқ унга ҳеч ким ҳеч нарса айтмас, аксинча ачинганнамо қараб қўйишарди. Уни палатага олишаётганида, коридорда онасининг пиқиллаб йиғлаётгани, отасига "Кўрнамак, норкаман экан, боласи ногирон туғилибди. Ҳаммасига сиз айбдорсиз!" дегани қулоғига чалинди. Бу хабар уни ҳушидан айирди.

Кўзининг оқу қораси бўлган зурриёдини мажбурлаб узатган Содиқ ака виждон азобида қолди. Қудаси Акром Қулмаматовичнинг нега келин-куёвни тиббий кўрикдан ўтказишга қаршилик қилганию, нега тўйни тезлаштирганини энди тушунди. "Соппа-соғ болаларимизни текширтириб нима қиламиз", деса ишонибди.

Юқоридаги воқеани айтмоқчи бўлганимиз, бу мавзуда кўп гапирилишига қарамай, орамизда фарзанди тақдирига бефарқ қараб, келин-куёвнинг тиббий кўрикдан ўтмай турмуш қуришига йўл қўяётганлар ҳамон учраётганлигидир. Бундайларга никоҳланувчи ёшлар тўйдан аввал, албатта, тиббий кўрикдан ўтишлари лозимлигини яна бир бор эслатиб қўйишдир. Минг афсуски, айрим юртдошларимизнинг эътиборсизлиги туфайли юқоридаги каби салбий ҳолатлар кўплаб оилаларни пароканда қилмоқда.

Ана шундан келиб чиқиб, маҳаллаларда, айниқса, умумтаълим мактаблари, касб-ҳунар коллежлари ўқувчилари, олийгоҳлар талабалар ўртасида тиббий кўрикнинг мазмун-моҳияти ва аҳамиятини тушунтириш борасидаги ишлар самарадорлигини янада оширишимиз муҳимдир. Шундагина Гулоро каби гулдек қизларимиз ҳаёт зарбаларига бефарқ бўлмасдан соғлом оила қуриш, ўз келажакларини яратиш учун кураша оладиган даражада билим ва кўникмага эга бўладилар. Зеро, сўнгги пушаймондан ҳеч қандай наф йўқ. Тиббий кўрикдан ўтиб турмуш қуриш ёшларнинг ўзлари учунгина эмас, жамиятимиз учун ҳам жуда муҳимдир. Қолаверса, юртимизнинг, миллатимизнинг эртанги куни соғлом оилаларга, соғлом наслга боғлиқ эканлигини асло унутмайлик.

Барнохон ҲАЙДАРОВА.