Турмуш чорраҳаларида

ҚАЙТИШ

Гуласал қандай қилиб уйига келганини билмади. Аксига олиб уйида ҳеч ким кўринмади. Бироздан кейин келинаяси айланиб-ўргилиб кириб келди.

- Вой, нега бу ерда турибсиз, сўрига чиқиб ўтирмайсизми? Мен ҳозир, - дея ичкари уйдан тўшак олиб чиқиб, солди.

Келинаяси уни гапиришга ҳам қўймай, дастурхон ёзиш билан овора бўлди.

- Онам, онам қанилар? - сўради Гуласал безовталаниб.

- Ойижонимни иссиқ элитдими, бироз тоблари қочди. Доктор уч-тўрт кун даволансин, деганди...

Гуласалнинг ранги ўчиб, довдиради:

- Энди тузукми, ишқилиб?

- Хавотир олманг, ҳозир олдиларидан келяпман. Иссиқлари тушди. Иштаҳалари яхши. Бир-икки кунда дармонга кириб қолади.

- Келиная, бўлмаса, мен ҳам олдиларига бирров бориб келай... - Ҳозир Гуласал ўз ғамини унутган, фикр-ёди онасида эди.

- Ойижоним қиймали маставани хуш кўради. Ҳозир пишираман, кейин бирга борамиз. Сиз унгача чой ичиб, дам олиб туринг.

Келинаяси сочиққа ўроғлик чойнакни Гуласалнинг олдига қўйиб, ўзи ошхона томон йўналди. Дам ўтмай ўткир пиёздоғ ҳиди димоғига урилди.

Гуласалнинг тўйи бўлганига ҳадемай уч ой бўлади. Қайнонаси кексаликданми ёки Гуласални рўзғорга ўргатиш ниятидами баъзи юмушларни дангал буюра бошлади. Турмуш ўртоғи Ботиржон ҳам онасининг ҳовлида у, бу ишларни қилиб юрганини кўрса, "қўлидан ишини олинг" дегандек имо қиларди. Негадир бу Гуласалга оғир ботарди. Қайси бир ишни қиламан дегандек норози қиёфа юзида акс этарди.

Бугун эрталаб Гуласал кир ювмоқчи бўлди. Эрининг, ўзининг кийимларини йиғди. Эндигина ювишни бошлаган эди ҳамки, қайнонаси "Болам, мана буларни ҳам қўшиб ювинг" дея иккита сочиқ ташлаб, кетди. Ўзи эса қўшниникига чиқди. Бу келинга малол келди. Эрталаб Ботиржон билан ҳам аразлашиб қолганди.

- Бу гал маошинигизга бирор нимани режалаштирманг. Бир оғайнимдан тўй ҳаражатлари учун қарз хавола қилгандим. Иккаламизнинг маошимизни қўшсак, шу билан узилишиб кетардик.

- Сиз бераверинг. Мен қарз узгани келмаганман. Кейин менинг маошимга кўз тикманглар, - дедию, эшикни тарс ёпиб ҳовлига чиқиб кетди. Бунинг устига қайнонасининг кир кўтариб чиқиши алам қилди. Иситилган сув ҳам, тоғора ҳам, ювиладиган кири ҳам жой-жойида қолдию, ҳеч кимга ҳеч нарса демай, кийиниб уйига кетворди...

Уйида эса онасининг бетоблиги устидан чиқди. Гуласал хаёл суриб ўтираркан, ўзининг ноҳақлигини сезар, лекин буни тан олгиси келмасди. Ошхонада овқат пишираётган келинаясини жимгина кузатаркан, онасининг "тилло келиним бор-да" деб мақтаб туришларини кўнглидан ўтказдию, "наҳотки, келинаямдек бўлолмасам, улардек қайнонамнинг кўнглини ололмасам? Ҳозир қўшниникидан чиқиб келгандир? Мен йўқман. Чала қолган кирни ювишга тушади. Яна кечқурун кириб борсам, ҳеч нарса бўлмагандек кутиб олади. Бошқа қайнона бўлса, ўғли ишдан келганда... нималар деб "чақмайди". Бечора ғинг демайди. Кўнгли кенг. Мен эса..." Шу тобда қаршисида қайнонаси тургандек, уятдан юзлари қизариб, бошини эгди. Қайнонасини кўргиси, унинг "болам"лаб айтган сўзларини эшитгиси келди. Унинг эзилиб ўтирганини кўрган келинаяси ошхона деразасидан бош чиқарди:

- Гуласалхон, диққат бўлманг, ойижоним яхши бўлиб кетади.

Гуласалнинг келинаясига яна ҳам меҳри товланиб кетди. Мен кимга ўхшадим ўзи? Мана шу келинаямдан ибрат олсам бўлмасмиди?

У ўрнидан даст турди-да, "Келиная, мен уйга бирров бориб, қайнонамдан рухсат олиб, кейин онамни кўргани келаман. Ўша ерда кўришамиз!" деди-да, келинаясининг ҳай-ҳайлашига қарамай, дадил юриб чиқиб кетди. У энди тезроқ уйига, ўз уйига етиб боришни ўйларди. Чала қолган ишини битиришни, қайнонасининг кўнглини олишни истарди...

Зумрадхон АБДУЛЛАЕВА.