Ривоят

ИНСОННИНГ ДАРАЖАСИ УНИНГ ҚИЛГАН АМАЛЛАРИ БИЛАН ЎЛЧАНАДИ

Қадим замонда виждонли, ҳеч кимнинг ҳақига хиёнат қилмайдиган эр-хотин яшаган экан. Уларнинг тўрт ўғли бўлиб, катта фарзанди балоғатга етган йили ота хасталаниб вафот этибди.

Тўнғич фарзанд укаларимнинг устини бут, қорнини тўқ қилай, деб бир бойнинг хизматига кирибди. Йигит бир йил ишласа ҳамки бойдан бир чақа ҳам ололмабди. Етишмовчиликдан йигитнинг оиласида жанжал авж олибди. Онаси, укалари йигитни айбдор қилишибди, ака-ука ўртасидан меҳр кўтарилибди, оилада тотувлик йўқолибди. Бунга чидай олмаган йигит бош олиб уйидан чиқиб кетибди. Йиллар ўтиб укалари бирин-кетин уйланибди. Аёлнинг бир дардига минг дард қўшилиб, келинлар, ака-укалар ўртасида жанжал кун сайин ортиб бораверибди. Бундай кўргуликни кўтаролмаган она фоний дунёдан кўз юмибди. Боқий дунёда у дўзахга ҳукм қилинибди. Аёл:

- Ахир мен бировнинг ҳақига хиёнат қилмадим. Келинларим дилозор чиқди, лекин уларни ҳам ёмон демай, керак бўлса, уларнинг ҳам хизматини қилдим", - деб норозилик билдирибди. Шунда ҳукм сабабини изоҳлашибди:

- Фарзандларинг ўртасида меҳр кўтарилганини билдириш учун эрингни жонини барвақт олдик, тўнғич фарзандингни хасис бойга хизматга бердик. Акаларини нохақ койиган фарзандларингни йўлга солиб, улар ўртасида меҳр-оқибат ришталарини мустаҳкамлаш, эзгу амалларни бажаришлари лозимлигини ўргатиш ўрнига сен ҳам фарзандингни койидинг. Фарзанд ва келинларингни муросага келтириш ўрнига уларни ўз ҳолига ташлаб қўйдинг. Бу билан охиратдаги тақдирингни ўзинг белгиладинг.

Бу гапларни эшитган она афсус чекиб, фарёд солибди.

Феруза ҲОЖИМАТОВА тайёрлади.