Мутахассис минбари

ОНАЛАР СОҒЛОМ БЎЛСА, ЗУРРИЁТЛАРИМИЗ СОҒЛОМ БЎЛАДИ

Жорий "Соғлом она ва бола йили"да оналар ва болалар соғлигини муҳофаза қилиш, аҳоли ўртасида турли касалликлар келиб чиқишининг олдини олиш, хасталикларни эрта аниқлаш ва самарали даволаш борасида кенг кўламли ишлар олиб борилмоқда.

Жумладан, кейинги йилларда гепотологик хасталиклар, мазкур касалликларни ўрганиш, кенг тарқалишининг сабаблари, бу борада эришилган ютуқлар ва ечимини кутаётган муаммоларни бартараф этиш борасида муайян ишлар амалга оширилмоқда.

Жигарнинг хроник касалликлари катта социал-иқтисодий муаммо ҳисобланади. Чунки бу касаллик инсонни айни куч-қувватга тўлган, фаол меҳнат қиладиган даврида зарарлайди, дард узоққа чўзилади, вақти-вақти билан касаллик зўраяди. Айрим ҳолларда эса кишини ишга ярамайдиган даражада кучсизлантириб қўяди. Кейинги пайтларда касаллик ёш авлодни дунёга келтирадиган туғиш ёшидаги аёлларда ҳам учраётганлиги ташвишлидир. Касалликнинг тарқалиши сабаблари эса кишиларимизнинг соғлом турмуш тарзига, шунингдек, тўғри овқатланишга амал қилмаётганликлари, қолаверса, вақти-вақти билан шифокор текширувидан ўтмаётганликлари, бир сўз билан айтганда, ўз соғликларига эътиборсизлик, тиббий саводхонликнинг етишмаётганлиги натижасидир.

Тиббиёт соҳасида аҳолининг тиббий маданиятини оширишга қаратилган самарали ишлар натижасида аҳоли, ёшлар, айниқса, хомиладор аёллар доимий равишда тиббий кўрикдан ўтказилаётганлиги туфайли ушбу касалликни барвақт аниқлашга эришилмоқда. Ана шу тадбирларда касаллик аломатлари мавжуд бўлганлар, қолаверса, соғлом кишилар ҳам ультратовуш текширувидан ўтиши, қонни гепатит вирусларига иммунофермент усули орқали текшириш катта самара бермоқда. Мазкур текшириш усуллари жигар хасталикларининг яширин кечиш даврида ёки бошқа хасталиклар ниқоби остидаги кўринишда кечаётган шаклларини эрта аниқлаш ва тўғри ташҳислаш имконини бермоқда.

Таъкидлаш керакки, жигарнинг хроник касалликлари 40 фоиз одамда яширин ёки ўртача 50 хилга яқин касалликлар ва синдромлар кўринишида кечиши аниқланган. Шу боис, касалликнинг субклиник ва нотипик шаклларини эрта ва аниқ ташҳислаш, уларни диспансер назоратига олиш амалиёти йўлга қўйилганлиги ҳам бу борадаги ишлар самарадорлигини оширишга хизмат қилмоқда.

Айни пайтда мамлакатимизда жигар касалликларини даволашда самарали натижаларга эришилмоқда. Хусусан, касалликнинг фаоллиги, босқичи, бошқа орган хасталиклари билан қўшилиб келишига қараб, ҳатто асоратланиб, жигар етишмовчилиги ривожланган тақдирда ҳам самарали даволаш усуллари ишлаб чиқилган. Бундан ташқари, 20 дан ортиқ вирусга қарши дорилар, жигар хужайраларининг соғлом ўсишини таъминлайдиган протектив препаратлар мавжуд, шунингдек, комплекс схема ҳолда стационар, поликлиника ва санаторий-профилакторий шароитларида даволаш усуллари ишлаб чиқилган. Бу эса мазкур хасталикка чалинганларни даволаш, меҳнат фаолиятларини тиклаш, умрларини узайтириш борасидаги ишлар самарадорлигини оширмоқда.

Гепотология фанининг энг катта ютуқларидан бири бу туғиш ёшидаги аёллар ва ҳомиладорларда жигарнинг хроник касалликларининг кечиши хусусиятларини ўрганиш тизими шаклланганлиги ҳисобланади. Бу борада мутахассис шифокорлар билан жигар касалликлари мавжуд бўлган аёллар ва ҳомиладорларни соғломлаштириш ва туғруққа тайёрлаш бўйича акушер гинекологлар ўртасида мустаҳкам ҳамкорлик ўрнатилган. Бунинг самараси ўлароқ, ҳомиладорликка мутаносиб аёллар сонининг ортиши, ҳомиладорликнинг асоратсиз ўтиши, она ва болада келиб чиқиши мумкин бўлган хавфли омилларни бартараф этишга эришилмоқда.

Айниқса, туғруқ ком- плексларида чақалоқларни гепатит В вирусига қарши эмлаш борасида ишлар изчил ва тизимли олиб борилаётганлигини алоҳида эътироф этиш керак.

Мухтасар қилиб айтганда, жигар хасталикларининг олдини олиш, умуман, соғлом бўлиш учун инсон, энг аввало, ўзининг саломатлигига катта эътибор қаратиши, тез-тез тиббий текширувдан ўтиб туриши, соғлом турмуш тарзига қатъий амал қилиши зарур. Оналар соғлом бўлсагина, улардан соғлом зурриётлар дунёга келади. Бинобарин, зурриётларимиз соғломлиги миллатимиз равнақини таъминлайди.

Т. З. ЖУМАБОЕВ,

"Гепамед-ультра" хусусий тиббий корхонаси раҳбари, тиббиёт фанлари доктори, профессор.