МАЪНАВИЯТ САБОҒИ

ҚАЙНОНА БЎЛИШ ИЛМИ

Турсуной СОДИқОВА

Биродар, бир зум тўхтанг-да, менга жавобни айтинг: онасидан айро тушиб кетаётган шу ғғўргина қизга она бўла оласизми? Камини кечирасизми? Яхшисига қувонасизми? Шу жовдираб турган ниҳолнинг катта дарахт бўлишида боғғбонлик қўлингиздан келадими? Келади, десангиз, қўл чўзинг. Гумон қилсангиз, аввал ўзингизни боғғбонликка тайёрлаб олинг. Токи, билиб-билмай гуноҳга ботманг, токи, қиз боққаннинг оҳига қолманг!

Яхши ёки ёмон қайнона бўлиш ёшу қарилик, кўп туққан, оз туққанлик, ўқиган ёки ўқимаганликка боғғлиқ эмас. У аёлнинг феълида чўкиб ётган аслига, имонига, ниятига боқлиқдир.

Агар сизнинг аслингизда йиллар тагида кўмилиб кетган уятли ишингиз бўлса, яъни, сиздан ёки ота-онангиздан хато кетган жойлар бўлса, тинмай тавба қилмоқ жоиздир. Боиси, бу қайтимли дунё - онангизга қилганингизни болангиздан, қайнонангизга қилганингизни келинингиздан кўришингиз аниқдир. Аллоҳ ҳеч нарсани жавобсиз қолдирмайди.

қуръони Каримнинг деярли ҳар саҳифасида "Аллоҳ кечиргувчидир" деган жумла такрорланиб туради. Ҳаж сафарига бораётган яхшиларнинг орасида курмаклар ҳам аралашиб қолаётганига кўнглим ҳижил тортар, у ёққа фақат муносиблар бориши лозим, деб қоврилар эдим. Аммо бу ҳам Яратганнинг чексиз марҳаматларидан бири, даргоҳининг кенглиги экан. Ҳаж ибодатини ўтаган киши онадан қайта туғғилган каби покланар экан. Мана, сени поклантириб қўйдим, энди у ёғғига адашмасанг ажаб эмас, дер экан.

Аллоҳнинг иши бандасига маёқ бўлмоғғи лозим, қайнона дегани янги туғғилган оилага муаллиф бўлиш деганидир. Ажаб эмаски, шу баҳона Яратган Эгам сизнинг бор гуноҳингиздан кечиб юборса! Ният қилинг, бу ёғғига сиздан атрофга озор етмасин, хатоларингизни болангиз такрорламасин. Илоҳо, келин келган кундан бошлаб ўзингизга ҳам қайта янгиланиш, афзалланиш насиб этсин!

***

Катта фалсафани қўя турайлик, оддийгина итнинг феълини кузатинг. Агар майинлик билан емак тутиб, бир бора бошини силаб қўйсангиз, ҳар кўрганда талпиниб келаверади, овқат бермасангиз ҳам бошини силашингизни кутиб суйкалаверади. Агар овқатни зарда билан ирғғитиб берсангиз, берган нарсангизга сиз кетганингиздан кейингина яқинлашади. Борди-ю, уни турткилаб, оёғғингиз билан нуқиб кўринг-чи, ёнингизга келармикин? Келмайди! қўполлигингиз такрор бўлаверса, сизни кўрганда "вов" дейдиган ва нари қочадиган бўлади.

Келин эса инсон! Унинг итчалик ҳам орияти бўлмасинми?! Бездирсангиз, нари кетади-да! Келин тобе, сиз каттасиз. Ишора каттадан бошланади, тобе киши эргашувчидир!

***

Келинчагимнинг шарпасидан уйғғониб кетсам, андиша босади: саҳарлаб шунча ишни қилибди-я, ўзимнинг қизим ухлаб ётибди. Онасиникида бўлса, бу гўдаккина ҳам эркаланиб ётарди ҳозир. Дарвоқе, ёшлигимда ўзим қандай эдим, келинчаклик тутумим бормиди, дея ўзимни солиштираман.

Юзимни ювар-ювмас: "Айланайин-а, қўлингизни кўп совуқ сувга ураверманг", - дея алқашга тушаман.

Гоҳида ухлаб қолса, шоша-пиша қайнотасига: "Сиз сув сепинг, мен супураман", - дея имлайман. Ишга тушиб кетамиз. Келин бечорани минг ҳижолатлик билан уйдан чиқишини, "Аяжон, ўзим қилардим", дея типирчилашини кўрсангиз! "Сизга шугина ёрдамни ҳам қилмайликми?" дейман чеҳрамни очиб!

Келиннинг узр сўраб турган шу ҳолати гўзал, қайнонанинг самимий муносабати ундан ҳам гўзал!