САЛОМАТЛИК МИНБАРИ

ЧАНГЛИ БРОНХИТ ЁКИ ПОЛЛИНИОЗ КАСАЛЛИГИ

Кейинги йилларда аллергик касалликларнинг кенг тарқалиши кузатилмоқда. Бу касаллик билан болалар ҳам хасталаниб қолмоқдалар. Асосан, катта ёшдаги кишиларда касаллик аломатлари кўп учрайди.

Бу касалликнинг кенг тарқалиши экология ҳамда атроф-муҳит билан боғғлиқ. Экологик глобаллашув жараёнида касаллик дунё бўйича тарқалиб, рўйхатга олинмоқда. Бунга, албатта, атроф-муҳитнинг ифлосланиши, саноат чиқиндиларининг кўпайиши, қишлоқ хўжалиги ва маиший соҳаларнинг кимёлаштирилиши, дори-дармонларнинг, айниқса, антибиотикларнинг кўп қўлланилиши, озиқ-овқат саноатида эса турли сунъий истеъмол маҳсулотлардан фойдаланиш омил бўлаётир.

Болаларда аллергик касалликларнинг келиб чиқишида ирсий мойиллик, ҳомиланинг ҳомиладорлик давридаги сенсилибизацияси, яъни, иммунологик низоси катта ўрин тутади. Касаллик экссудатив катарал диатез билан касалланган ҳамда тез-тез шамоллаб турадиган болаларда кўпроқ қайд этилади.

Аллергик касалликлар ичида энг кўп тарқалгани - бу поллиниоздир. Поллиниоз ўсимликлар чанги сабабли келиб чиқувчи аллергик касаллик.

Поллиниозда мавсумийлик катта аҳамиятга эга. Бу мавсумийлик баъзи ўсимликларнинг гуллаш даврига тўғғри келади. Шу боис, иқлими иссиқ ва ўсимликлари кўп бўлган мамлакатларда касаллик кенгроқ тарқалган.

Поллиниоз касаллиги кўпинча иситмасиз кечади. У фақат дарахтлар гуллаган, чанги тар-қаладиган баҳор мавсумидагина учрамайди. Таркибида ўсимлик чанги антигени бўлган озиқ-ов-қатларни истеъмол қилганда ҳам аллергия кучайиши мумкин.

Аллергиянинг пайдо бўлишини нафас йўллари зарарланишидан, яъни, овоз ўзгаришидан, томоқ қичишиб, йўтал тутишидан, кўкрак қафасидаги ғғичирловчи овоздан ва нафас қисишидан, терининг зарарланишидан, асаб фаолиятидаги ўзгаришлардан ҳам билса бўлади. Аммо "аллергия" деб ташҳис қўйишга асло шошилмаслик керак. Касалликни сўраб-суриштириб, таҳлиллар йиғғиб, сўнг таҳлиллар натижасига қараб аниқлаш мумкин.

Аллергозларнинг, хусусан, поллиниозларнинг профилактикаси ҳар томонлама бўлиши шарт. Гуллаш даврида ўсимлик чанги, дарахтлар гуллари чангидан эҳтиёт бўлиш керак. Бу вақтда кўзойнак тақиб, бурунни нам латта билан тўсиб юриш фойдалидир. Бемор ўз-ўзини даволамаслиги керак. У албатта, шифокор кўригидан ўтиши ва фақат унинг тавсияси билан даволаниши зарур. Беморга дори-дармонлардан эҳтиёткорлик билан фойдаланиш тавсия этилади.

Аквариум ва қушларни уйда сақламаслик жоиз. Бу айниқса, аллергияси бор беморларга зарар келтиради.

Азизахон қОРАЧАЕВА,

вилоят Соғғлиқни сақлаш бошқармаси бош аллергологи, олий тоифали шифокор.