МАЪНАВИЯТ САБОҒИ

ҚАЙНОНА БЎЛИШ ИЛМИ

Турсуной СОДИқОВА

- Ўғғил туққаним учун, камчилигим бисёр бўлса-да, мен зўрман, хоҳласам салом бераман, бўлмаса йўқ деб турсангиз, жабр ўзингизга бўлур. Ҳадиси шарифда шундай дейилган; "Ҳар бир қўпол, қуруқ, гердайган, беқаноат ва димоғғдор одам аҳли дўзахдир".

Келиним кўп андишали, ҳалол, меҳнаткаш қиз, аммо таом пиширишларга жуда уста эмас. Уни овқатга уринаётганини кўраман-да, эҳ яна ўхшамай қолса-я, дея безовта бўламан. Шу аснода қўшни чиқиб қолади-ю, ошхона олдидан ўтар экан, келинимга: "Ҳа, овқат қиляпсизми? деб луқма ташлайди. Пайтдан ютаман-да, дейман: "Болам келиб қўлларим узайиб кетди, оч қолсам, боқадиганим бор энди! Ҳали кўрасиз, опаси, қизим шунақа пазанда бўлиб кетадики, маҳалланинг ҳамма келинлари менинг қизимдан ўрганишга чиқади!..." Шу гап билан келинчагимдан кўп яхши ишлар кутаётганимни у билди ва кўп ўтмай қўшним: "Келинингиз яхши, қизиқувчангина экан, мендан фалон таомларнинг тавсиясини ёзиб чиқиб кетди", деди. Бир қувониб қўйдим. Демак, иш жилди.

Каттадан ботмайдиган бир ишора бас, кичик у ёғғига ўзи ғғилдираб кетаверади.

* * *

Келин - бола. Ҳаётга эндигина кириб келаётган жовдираган жон. Ҳеч вақти ота-онаси дарвозангиздан зўрлаб киритиб, шуни олсанг ҳам, олмасанг ҳам оласан демагандир. Харидор бўлиб, қўйлар бериб, тўйлар бериб, ўзингиз олиб келгансиз. Энди бу ёғғи Фармонбиби айтганидай, сизнинг мактабингизда ўқийди. Лекин ҳаётда озурда ҳолатларни кўрган одам сифатида қулоғғингизга шуларни айтай: келиннинг бир иши сизни ранжитса, аввал икки-уч яхши ишини эслаб, миннатдорчлик изҳор қилиб, сўнгина шундай яхши иҳлар қилган одам, шуни чатоқ қилибсиз-да, денг, оғғриғғи енгил бўлади.

* * *

Ҳаргиз пичинг, кесатиқ ишлатманг, у душманнинг усулидир.

* * *

Келиннинг ота-онаси ҳақида салбий гапларни келинга эшиттириб айтманг, сиз билан уни боғғлаб турган нозик ип узилади. Мусулмончиликнинг асосий белгиларидан бири ҳалимликдир. Дилозор минг ибодат қилсин, барибир кофир қавмидадир.

* * *

қизидан кўнглингиз тўлмаса ҳам, қудаларга марҳаматли бўлинг - сиздан қувонса, қизини сизга эгиб беради.

* * *

Аёлнинг яхши-ёмонлиги келин олганда маълум бўлади.

* * *

Тилингизда доимо дуо бўлсин. Йилдан йилга орқага кетаётган жонмиз, келинларга малолимизни келтирмайдиган ягона малҳам уларнинг ўзига эшиттириб қилинган дуодир.

* * *

Етим йигитлар эмас, кўпроқ ота-онаси тирик йигитлар оиладан кўп сиқилади. Кўпроқ шулар юрак ва асаб касалига мубтало бўладилар. Уларнинг бағғри бутунлиги қаерга борди?

"Хотининг ундоқ қилди, хотининг бундоқ қилди" деб она сиқиштиради. "Онанг мени мана бу жафоларга қўйди" деб аёли минғғирлайди. Иккаласини келиштириш ғғўр йигитнинг қўлидан келадиган иш эмас! Йиғғлаб-йиғғлаб ёзилиб олай деса, у эркак! Тишларини ғғижирлатиб, ютишдан бошқа иложи йўқ, қарабсизки, ичи бевақт тўкила боради...

* * *

Келинни ўғғлингизга ёмонламанг, сочингизнинг оқи билан унга сиз чора тополмайсиз-у, ғғўр йигит нима қилолади?

* * *

Ўғғлингизни келинга мақтанг, уни эшитиб ўғғлингиз сизга янада яқинлашса, иккинчи томондан, жуфтининг олдида боши баланд бўлади.

* * *

Ўзимдан кейин қизларим хор бўлмасин десангиз, келиннинг кўнглини овланг. Эшигингизни очиб, чироғғингизни ёқиб қоладиган, қизларингиз келса, кўрпача солиб, сизнинг ўрнингизга қозон осадиганлар шулар!

(Давоми бор)