МУЛОҲАЗА

ЎЗЛИГИНИ ТОПГАН САНЪАТКОР...

Бугунги кунга келиб хонандаларимизнинг сони кўпайгандан кўпаймоқда. Бу яхши, албатта, аммо... Келинг, шу "аммо" сўзига тўхталсак. Тўғрироғи, гап нима ҳақида кетаётганлигини эслатиб қўйсак.

Уй юмушларидан чарчаб, қўйингки ҳордиқ чиқариш мақсадида овунчоғимизга айланиб қолган телевизорни қўямиз-да, мазза қилиб концерт томоша қиламан, деб юмшоқ курсига ястаниб оламиз. Пультни қўлимизга олиб, у каналдан бу каналга ўтказамиз. Шунда бизга таниш бўлиб кетган баъзи қўшиқчилар ажнабий кийимда чиққанлари етмагандай, гоҳ машинада, гоҳ қоя тош устида чалқанча ётиб олганларича телеэкранда намоён бўлишади.

Бу ҳам майли, беўхшов қилиқлари ғашингизга тегса, на маъно, на мантиқ, на қофияси бор такрорланадиган оддий сўзлар асабингизни баттар эговлайди! Сийқаси чиққан муҳаббат мавзуси икки севишганнинг қисмати, бир-бирларига беўхшов суйкалишлари кишиларнинг ғашига тегади? Бундай бехаёликлар менталитетимизга тўғри келадими? Мана шунақа савиясиз клипларни оила даврасида томоша қилишга ор қиласиз, киши. Айниқса, фарзандларингиз ёнингизда бўлса, юрагингиз пўкиллаб туради "қайси хонанда қандай аҳволда кўриниш бераркин", деб!

...Куни кеча шундай клиплардан бирини икки қўшиқчи оғизларидан бол томиб мақтаётганини кўриб, ҳафсалам пир бўлди. Айнан улар мақтаётган клипни кўрсангиз, беихтиёр клипмеккерларнинг кўзи қаёқда экан, деб юборасиз. Ўзлари шарқда-ю, кўзлари ғарбда эмасмикин, дейсиз. Бу билан нима демоқчиман? Ўшандай маъносиз клипларни ишлаб чиқараётганларга айтар сўзимиз: "Биз ўзбекмиз, ахир. Америкалик ёки испаниялик эмас. Шундай экан, миллийлигимизни акс эттирувчи клиплар ишлайлик!"

Дарвоқе, нега энди биз хорижликларга тақлид қиламиз, нима учун бизнинг санъатимизга, миллийлигимизга улар тақлид қилишмайди? Санъат соҳасига яқиндагина кириб келган репперлар ҳақида-ку гапирмасак ҳам бўлади. Пешонасига боғич боғлаб, турли латталарни тақиб олиб катта саҳналарга калта иштон (шортик)да чиқиб олишиб, тушунарсиз сўзларни айтаётганларни ҳам тинглайдиганлар бормикин, деб ўйланасиз.

Ёши кап-катта бўлиб қолган баъзи аёл хонандалар бор, улар илк санъат йўлига кириб келганларида кўриниши содда, ҳеч қандай клипларсиз ҳам айтилаётган қўшиқларининг таъсир кучи етарли даражада бўларди. Ҳозир эса...

Афсуски, бора-бора аксарият қўшиқчилар клип чиқаришга ишқибоз бўлиб кетишмоқда, ачинарли томони эса дастлаб кўриниш ва кийиниш маданияти билан ҳурмат топган хонандалар кийимлари рисоладагидек эмаслиги ва ўзларининг гўё цирк майдонида кўрсатадиган "томошалари" билан обрўларига путур етказиб олмоқдалар.

Қайси соҳа вакили бўлмайлик, аввало инсон эканлигимизни унутмайлик. Айниқса, санъат кишилари юзлаб, минглаб томошабин назарига тушади. Кўпчиликнинг назаридан қолиш эса пастга қулаттирса қулаттиради-ки, кўкларга юксалтирмайди. Айни кунларда чет эл хонандаларига тақлид қилиш касаллиги тобора иллатга айланиб бормоқда. Саҳна баъзи савияси саёз санъаткорлар учун қадди-қоматини намойиш этувчи бир минбарга айланиб қолмоқда.

Яқинда бир хонанда аёл хушбичим либосда кийинган ҳолатда экранга чиқиб Ватан ҳақида қўшиқ куйлади. Ўзини вазмин тутиши, юз кўриниши ўзига чунонам ярашиқли эди-ки, беихтиёр "ўзлигини топган санъаткор", деб қўйдим унга ҳурмат назари билан боқиб...

Қани энди ҳамма шу қўшиқчига ўхшаса...

РАЙҲОНА.