(БАДИА)

ИЗИНГИЗНИ ЎПАЙ ОПАЖОН

Опажон, ота-онамиз бир жойга кетишиб, Сиз мени далага олиб борганингизда биринчи бор мен Сизга суянганман. Ўшанда пахталар катта-катта, ғўзалар новчамиди ёки мен кичкинамидим, билмадим. Сиз эгатлар ичида шошилиб-шошилиб пахта терган пайтингизни, у вақтда мен терлаб-пишиб кетиб, зерикиб, қуриб қолган баргларни тепалаганимда қисир-қисир этган товушлар чиққанини элас-элас, тушларимда кўргандек эслайман.

Бир маҳал Сиз пахтани териб-териб қарасангиз, мен йўқ эканман. Бутун далани бошингизга кўтариб, мени чақирибсиз. Фақатгина Қорағунон дарёсининг шовуллаши эшитилибди, холос. Шунда Сиз хавотир билан дарё томон югуриб, соҳилдан мени ахтарибсиз. Сизнинг жарангдор овозингиздан ўт-ўланлар орасидаги қушлар потирлаб, ҳавога парвоз қилишибди, холос.

Сиз ҳолдан тойиб, дарё бўйида кўзларингиздан юм-юм ёш тўкиб, дармонингиз қуриб, ўтириб қолибсиз. "Энди ота-онамга нима дейман? Қаерга кетдинг, укажоним?!" дея, тиниқ булоқдан сув ичиб, юз-кўзингизни ювибсиз. Шунда бирдан хаёлингизга "Уйга кетиб қолган бўлса-чи?", деган фикр келибди. Дарҳол туриб эрталаб мени етаклаб келган дала йўлига чиқибсиз. Йўлдаги изларни қарабсиз. Бу йўлда арава, трактор, велосипед, одамлар тинмай ўтиб турарди. Сиз улар орасидан қарай-қарай бир кичкина қадам изини топиб олибсиз, шу заҳотиёқ уни тиз чўкиб ўпибсиз. Чунки излар олисда кўриниб турган уйимиз томон босилиб кетган экан. Шу куни "Изларингдан айланай, укажон" деб қаерда изларим аниқ кўринган бўлса, қувониб уйга етиб келибсиз.

Мен эса уйга келиб, ҳеч кимни топа олмай хуноб бўлиб, терлаб-пишганча баланд сўрининг устига солинган шолча устида ухлаб қолган эканман. Мени йиғлаб-йиғлаб қучиб, ўпибсиз. Кейин мени бошқа ўриндиққа олиб, устимга тўшак ёпиб қўйибсиз.

... Терган пахталарингиз ҳам ўша куни далада қолиб кетибди. Эртасига ота-онам келганда бу ҳақда ҳеч нарса демабсиз.

Баҳор кезлари эди. Уйимизга бир неча бегона аёллар кириб келишди. Орадан анча ўтиб, тўй куни белгиланди. Кейин Сизни олисга узатишди.

Бир куни онажоним билан Сизни кўргани янги уйингизга борганимни эслайман. Поччам совхозда юк машинаси ҳайдар, сиз эса илғор ишчилардан бир экансиз.

Поччам билан яхши умр кечирдингиз, қатор-қатор фарзандлар кўриб, невараларга тўйлар қилиб, бир инсонга етарли хурсандчиликларни бошдан ўтказдингиз. Фарзандларингизнинг ҳаммаси ҳам эсли-ҳушли бўлиб ўсишди. Биз бордик, Сизлар келдингиз, шундай қилиб умр ҳам ўтаверди.

Баъзида "Оёғим оғрийди-да...", деб қўярдингиз. Ҳатто, тажрибали шифокорлар ҳам Сизнинг дардингизни билмади. Биз оёғингизни даволатаверибмиз, дард эса тобора авж олиб бораверибди. Охири Сиз "йиқилганингизда"гина шифокорлар аниқ ташҳис қўя олишди.

- Худо хоҳласа ҳаммаси яхши бўлади, - деб юпатишди шифокорлар. - Сизлар уйингизга кетаверинглар...

... Ўшанда нега кетдим-а, нега кетдим уйга?! Мен шифохонадан чиқибману, Сиз ўзингиздан кетибсиз.

Тонг ғира-шира бўлганда шифохонага етиб келдим. Бироқ кечагина ғала-ғовур бўлиб турган жонлантириш бўлими бугун жим-жит.

Ҳа, Сиз энди йўқ эдингиз. Фарзандларингиз Сизни уйга олиб кетишган экан. Мен эса... совуқ йўлаклардан юриб борарканман, унсиз фарёдим қалбимни эзиб юборганди.

... Ўша Сиз оламдан ўтган йил баҳорида синглимиз Муборакхон билан Сизнинг бағрингизга кириб бордик. Худди узоқ йиллар кўришмагандек, кўзингизда ёш билан кутиб олдингиз. Ярим кечагача гаплашиб ўтирдик. Отамизни, онамизни, холамизни, тўй ва қувончли онларимизни эсладик.

- Энди ўзимиз қолдик, умр ҳам ўтиб кетяпти, укажонларим, тез-тез кўришиб турайлик. Вақт ғанимат, - дедингиз.

Ҳар биримиз билан қучоқлашиб хайрлашдингиз. Эссиз, ўшанда Сиз билан соғ пайтингиздаги энг сўнгги учрашув эканини хаёлимизга ҳам келтирмабмиз. Энди Сиздан фақат яхшилик, эзгу хотиралар қолди, холос.

Опажон, бир вақтлар Сиз менинг изларимни ўпиб йиғлаган экансиз, бугун мен йиғлайман-у, изларингизни топа олмайман. Қани эди, тупроқлардан биттагина изингизни топиб олсайдим, афсуски, бунинг энди сира иложи йўқ. Шундай пайтларда "Изингизни ўпай, опажон", деб ҳайқиргим келади...

Узоқбой САКСОНБОЕВ.