ТУРМУШ ЧОРРАХАЛАРИДА

СЎНГГИ ПУШАЙМОН

Бошингга не бало келса,

Бировданмас, ўзингдан кўр.

Ўткир Рашид .

Инсон ҳар қандай оғриқ, азобларга дош беради. Лекин таҳқирланишига чидай олмайди. Назира ёлғиз қиз эди. Лекин шунга қарамай, эрка ўсмаган. Балоғатга етиб, совчилар кела бошлаганида ота-она фақат унинг бахтини кўзлаганди. Суриштириб кўришганда маҳалладошлари қуда бўлмишларга ижобий баҳо беришди. Аммо ўғилларини яхши билмасликларини айтишди. "Қуш уясида кўрганини қилади. Яхши оиладан ёмон фарзанд чиқмас" деган ўй билан розилик бериб юборишди. Аммо одамнинг оласи ичида, деганлари рост экан.

Тўйдан кўп ўтмасданоқ куёв боланинг "миси" чиқиб қолди. У илгарироқ вилоятдан келиб тирикчилик қилаётган бир қиз билан дон олишиб юрган ва фарзанди ҳам бор экан. Таъминотчисини йўқотиб қўйган қиз бир куни кимдандир манзилини билиб, боласини кўтарганча эшик тақиллатиб кириб келди. Эшикни очган қайнонаси қаршисида турган бегона аёлни танимади, албатта. Жувон босиқлик билан ўзини танитаркан "Бувингга салом бергин" дея қўлидаги норасидани силкиб қўйди. Эс-ҳуши кўтарилган она эрини чақирди. Воқеадан хабар топган отанинг боши гангиб қолди. "Наҳотки" деганича бошини чангаллади. Кейин хотини томон ўгирилиб, "Ўғлинг қаёқда?!" деб бақирди. "Ишга кетганди" бўшашибгина жавоб қайтарди бечора она. Келин айвон деворига суянганича қотиб қолди.

Эшикдан кириб келган аёл боласини бағрига босганича "Ўғлингизга айтиб қўйинг, ташлаб қўядиган бўлсалар керакли жойга мурожаат қиламан" деб пўписа қилиб чиқиб кетди. Дугоналарига "Мен унча-мунча йигитга турмушга чиқмайман" деб катта гапириб қўйган Назиранинг шундан кейинги аҳволини бир кўз олдингизга келтириб кўринг. Танишлари олдида энди ким деган одам бўлди?

Назира нима қилишини, кимга нима дейишини билмай карахт бўлиб қолганди. "Кундоши" кетганидан кейингина у бўшашиб, турган жойида чўккалади. Бўғзидан чиқа бошлаган ўкирикни сездирмаслик учун ўзини кўрпачага ташлаб, юзини ёстиққа босди.

Кечки пайт кириб келган эрига пешвоз чиқмади. Ҳовлидаги сўрида ўтирган қайнота-қайнонанинг ҳам ҳолати аянчли эди. Улар ўғилларининг саломига алик ҳам олмасдан ёнларига чақиришди. Бўлиб ўтган воқеадан бехабар ўғил сўрининг четига омонат ўтирди. Орага жимлик чўкди. Онадан садо чиқмагач, ота воқеани изҳор этиб, келган аёл кимлигини ва қўлидаги боласи кимдан эканлигини сўради.

Отасидан эшитган гаплари йигитни қимирлатмай қўйди. У бир сўз айтолмай, бошини хам қилди. Аммо отасининг феълини яхши билмагани учун башарасига мушт тушиб қолмасидан олдин аста сўз бошлади. У билан тунги клубдаги рақс кечасида танишиб қолгани, Бухородан пойтахтга иш қидириб келган бу қиз билан у ижарада турган уйда бир неча марта учрашганини гапириб берди. Ана шундай учрашувлардан бирида... Масала шундоқ ҳам равшан эди. Тўйдан олдин ўғилларининг паришон ҳолда юришлари, нега топган пулнинг баракаси бўлмаганининг сабаби энди билинди.

- Оҳ, болам, нодон болам-а! -Алам билан пешонасига шапатилади ота.

- Қудалар олдида нима деган одам бўлдик. Бизни шарманда қилдинг-ку, - аста ингради она.

Фарзандларининг қилмишидан бехабар ота-она ўзга эшикни тақиллатиб боришганига пушаймон бўлишди. Келин ва қудалар олдида хижолат тортиб, ўғилларини қайта-қайта койидилар. Аммо бундан не фойда. Ғишт қолибдан кўчган, ўғиллари никоҳсиз туғилган фарзандининг отаси. Ота-она уни уйлантириш бобида сўз очганида, бор гапни ботиниб айта олмаган, қўрққан эди. Бироқ касалини яширсанг, иситмаси ошкора қилади, деганларидек, ўзига эътибор пасайганидан норози бўлган жувон боласини кўтариб, эшикдан кириб келганидаги машмашани кўринг. Отанинг қон босими кўтарилиб кетган, она хушсиз ҳолга келган эди.

Ҳамма гапни эшитиб турган Назиранинг қимирлашга ҳоли йўқ. У тирик мурда ҳолига тушиб қолганди. Унинг аҳволини кузатиб турган шайтон "нима қилиб турибсан, хайр-хушни насия қилиб отанг уйига жўнавор. Пасткашга-пасткаш бўл" дерди. Аммо у оқила бўлгани учун шайтон васвасасига учмади. Ҳозир кетсам ота-онамнинг аҳволи не кечади? Куйиб адо бўлишмайдими? Маҳаллада қандай бош кўтариб юришади? Бошқа опа-синглим, ака-укам йўқки, далда бериб, уларни овутишса. Воқеадан хабар топса қўни-қўшни, қариндошлар нима дейди? "Айби бўлса керакки, эри бир ойда ҳайдаб юборибди" деган иснодга қолмайманми? - деди.

Йўқ, чидайди. Тақдирга тан беради. Бу Аллоҳнинг бандасига берган синови бўлса керак. Бундай қисматдагилар фақат менми. Эри ҳам ёшлик, бебошлик қилиб шу кўйга тушган.

Қайнота-қайнона келиннинг мўмин, босиқ эканлиги, воқеага тўғри муносабатда бўлаётганини кўриб қувонишди. Эри ҳам ундан кечирим сўради. Икки кундан кейин эса ота-онаси ва хотинини хушхабар билан қувонтирди. "Уни вилоятига жўнатиб юбордим. Энди даъво қилиб келмайди".

(Давоми бор).

Бахтиёр МАНСУРОВ.