ОГОҲЛИК

ҚОНУН БАРЧАГА БАРОБАР

Асрлар давомида қўшничиликда яшаётган халқлар ҳақида сўз кетганда, аввало, уларнинг яшаш тарзидаги муштараклик, айримлар эса қариндошлик ришталари билан боғланганига гувоҳ бўламиз. Давлатларимиз мустақилликка эришгач, улар ўртасидаги борди-келди муносабатлари маълум тартиблар асосида амалга оширилмоқда.

Маҳлиё Шокирова (исм-шарифлар ўзгартирилган) асли Қирғизистон Республикаси Жалолобод вилоятида туғилган. Тақдир тақозоси билан 1997 йилда Ўзбекистон Республикаси фуқароси Пахтаобод туманида яшовчи Саиджон Каримов билан турмуш қурди. Бирин-кетин уч фарзанди дунёга келди. Тирикчилик, турмуш ташвишлари билан ота-она, яқинлар соғинчини сабр билан енгаётган Маҳлиёга ота уйидан бўлган қўнғироқ қаттиқ таъсир қилади. Отасининг жиддий бетоб бўлиб, шифохонага тушиб қолганини эшитган аёл зудлик билан йўлга отланади. Аммо... қонун талабларини ёддан чиқаради. Маҳлиё Шокирова 2014 йил 13 январь куни Ўзбекистон Республикасининг "Давлат чегараси тўғрисида"ги қонунида кўзда тутилган тартибларга амал қилмади, яъни қўшни давлатга белгиланган ўтказиш пунктлари орқали ўтмасдан, мавжуд тартибни бузиб, Пахтаобод тумани, Маданият ҚФЙ ўрамидаги "Чорбоғ" айланма йўли орқали Қирғизистон Республикасига чиқиб кетаётган вақтида чегарачилар томонидан ушланган ва чегара қонунларини бузганлиги учун унга нисбатан жиноий иш очилган. Аёлнинг ёнидан топилган (Маҳлиё Шокирова пост ходимларига ўз ихтиёри билан тақдим этган) ашёвий далиллар - "Хранитель Мусулманина" номли китоб ҳамда 1 дона "АСЕR" номли ноутбук компьютери давлат ҳисобига мусодара қилинди.

Судланувчи М. Шокирова берган кўрсатмасида турмуш ўртоғи билан Россия Федерациясининг Екатеринбург шаҳрида ишлаб юрган вақтида сотувдан рус тилида чоп этилган "Хранитель Мусулманина" номли китобни (у рус боғчада тарбияланиб, рус мактабида ўқиганлиги, ўзбек тилини яхши тушунмаганлиги сабабли) олганини, бунда ҳеч қандай ғараз нияти йўқлиги ҳақида тушунча беради. Шунинг-дек, "АСЕR" компьютеридан фақат оилавий алоқаларда фойдаланиб келганлигини, унда ҳақиқатдан ҳам ўзининг оиласига тегишли бўлган маълумотлар, фотосуратлар борлиги ҳамда турмуш ўртоғи ва яқинлари билан интернет орқали гаплашиб туриш мақсадида олиб кетаётганлиги ҳақида кўрсатма беради.

Суд жараёнида барча тафсилотлар ўрганилди. Лекин қонун барчага баробар, қонунни бузган шахс, албатта, ўз жазосини олади. Суд судланувчи М. Шокировага жазо тайинлашда унинг айбига тўла иқрор бўлганлиги ва чин кўнгилдан пушаймон эканлигини, аёл кишилигини, муқаддам судланмаганлигини, унинг ҳаракатида жазони оғирлаштирувчи ҳолатлар мавжуд эмаслигини эътиборга олиб, унга нисбатан жарима жазоси тайинлади. Яъни, судланувчи М. Шокирова республикамизда белгиланган энг кам ойлик иш ҳақининг 25 баробари миқдорида жарима тўлайдиган бўлди.

Ҳуқуқий-демократик жамият қуриш йўлидан бораётган мамлакатимизда бугун қонун барча учун баробар, қонун устуворлигини таъминлаш эса давлатимиз сиёсатининг муҳим йўналишларидан биридир.

Шу ўринда савол туғилади. Бу каби қонун бузилишининг олдини олиш мумкинмиди? Албатта, мумкин эди. Аксарият фуқаролар қўшни давлатга ўтишда чегара қонун-қоидаларига риоя этиш кераклигини яхши билсалар-да, ҳуқуқий билимларининг етарли эмаслиги, қонунни ҳурмат қилиш кўникмасига эга бўлмаганликлари туфайли ўз хатти-ҳаракатларининг оқибатини ўйламай ноқонуний йўлга қадам босмоқдалар. Ҳуқуқий саводхонлигимиз етарли бўлганида, қонунни ҳурмат қилганимизда эди, бундай кўнгилсиз ҳолатга йўл қўймаган бўлар эдик.

Рафуқжон ТОШМАТОВ,

Жиноят ишлари бўйича Пахтаобод туман суди раиси.

Зилола РАҲМОНОВА,

"Иқбол" газетаси мухбири.