Турмуш чорраҳаларида

РАФИҚАМНИНГ ҚАДРИГА ЕТМАДИМ

Менинг оилам бузилди. Турмуш ўртоғимнинг қадрига етмадим. Бу гапларни қоғозга тушириш мен учун жуда оғир. Аммо индамай юриш ҳамосон эмас.

Одатда эркакларнинг кимгадир ҳасрат қилиши бошқаларга эриш туюлади. Шунинг учун узоқ вақт ҳеч кимга дардимни айтолмай юрдим. Атрофимдагилар мени тушунишмаса керак. Онам ва опаларим айни кунда бошқа келин қидиришмоқда, ўзимнинг бошим қотган.

Ноила иккимиз болалигимиздан бир-биримизни яхши кўрардик. Битта маҳаллада катта бўлганимиз учун ота-оналаримиз ҳам ҳазиллашиб, бир-бирларини "қуда" деб чақиришарди. Бизлар улғайсак, турмуш қуришимиз шарт, деб ўйлардик. Кейинчалик балоғат ёшига яқинлашганимизда, шўх-шаддод Ноила анча сипо тортиб, тортинчоқ бўлиб қолди. Бу фазилат унга жудаям ярашиб турарди. Илгари шунчаки, болаларча ҳавас билан унга уйланишни орзу қилган бўлсам, кейинчалик Ноилани чин дилдан севиб қолдим. Бу ҳақда бировга ошкора гапирмаган бўлсам-да, бутун маҳалла бизни севишганлар деб, ўйларди. Ҳарбий хизматдан қайтганимда Ноиланинг бўйи чўзилиб, янаям гўзал қиз бўлиб улғайибди. Бир куни кўчада учратиб қолдим, у менга ўтли нигоҳ ташлаб, жилмайиб қўйди. Юрагимга оташ тушгандек бўлди, гўё.

- Яхши кўрган қизингнинг эшигидан совчилар аримай қолганмиш, нима дейсан, биз ҳам ота-онасининг олдидан ўтиб кўрсакмикан? - деб кўнглимга қўл солди онам.

- Ихтиёрингиз... - деб ўрнимдан туриб кетдим. Чунки севинчдан чарақлаб кетган кўзларимни ойим кўриб қолишларидан уялгандим.

Ноиланинг уйидагилар ҳам менинг совчиларимни кутиб туришган эканми, дарҳол розилик беришди. Чўзиб ўтирмай, тезда тўй кунини ҳам белгилашди. Келин-куёв иккимиздан бахтлироқ одам йўқ эди дунёда. Ноила оиламиз аъзолари билан жуда тез тил топишиб кетди. Ота-онамнинг ҳурматини жойига қўйди. Опа-сингилларимнинг меҳрини қозонди. Хонадонимизга файз олиб келди. Икки йил ҳеч қандай ташвишсиз, шод-ҳуррам яшадик.

- Ўғлим, келин билан бирон дўхтирга бориб кўриниб келсангчи, - деб қолдилар бир кун ойим.

- Нега энди? - дедим каловланиб.

- Тўйингиздан кейин шунча вақт ўтди. Лекин ҳали Ноиланинг бўйида бўлмаяпти. Бир текширтириб, озгина даволаниб кўринглар...

Кечқурун бу ҳақда рафиқамга айтгандим, у онамнинг гапини маъқуллади. Эртасига иккимиз врач кўригига бордик. Унинг кўрсатмаси билан таҳлил учун намуналар топширдик. Орадан маълум муддат ўтгач, таҳлил натижаларини билгани келганимизда, врач эр-хотин иккимизга синчков тикилди.

- Хотинингиз соғлом, унинг фарзанд кўришига тўсқинлик қиладиган ҳеч нарса йўқ, аммо сизнинг таҳлилингиз ижобий чиқмади, - деди у.

Бошимга кимдир гурзи билан ургандай ҳис этдим ўзимни. Ноилани ёлғиз ташлаб, чиқиб кетибман. Мен учун дунё ости-устун бўлгандай эди. Роса ичдим. Уйга қандай етиб келганимни эслай олмайман. Эрталаб турсам, Ноила қўлларимни ушлаб ўтирибди. Кечаги гапдан сўнг у мени ташлаб кетган бўлса керак, деб ўйлагандим. Кўзларига тикилиб туриб, кўнглим бўшаб кетди. Уни ҳеч қачон қўйиб юбормайдигандек, маҳкам қучоқлаб олдим.

- Қўйинг, сиқилманг, фарзанд бергувчи Оллоҳ, бандасининг қўлидан нима ҳам келарди. Дўхтирлар ҳар доим ҳам тўғри гапни айтишавермайди. Сабр билан кутсак, худо хоҳласа, ўғил-қизларимиз туғилади. Фақат сиз сиқилманг, - деб сочларимни силади Ноила.

- Мени ташлаб кетмайсанми?

- Қизиқмисиз, нега энди ташлаб кетарканман, қаёққа ҳам борардим. Ахир сиз юрагимга ўрнашиб қолгансиз-ку, - эркаланди хотиним.

- Майли, болам, хафа бўлманглар, Ноила ҳаммасини айтиб берди, уни даволатамиз, насиб бўлса, албатта, болалик бўласизлар, - дедилар онам нонушта вақтида ишонч билан. Мен рафиқамга қарадим. У эса сирли кўз қисиб қўйди.

Тушликдан кейин уйга опаларим келишди. Ҳамма битта нарсани билишни истарди.

- Дўхтир нима деди, - опам савол назари билан Ноилага тикилди.

- Шу десангиз... менда шамоллаш кучли экан. Анча ўтиб ҳам кетибди. Шунга... - ерга қараб чайналди рафиқам.

- Нега бундай қиляпсан, бир куни ўзингга қийин бўлади-ку, - дедим унга нима дейиш билмай.

- Сиз йигит кишисиз. Дўсту душманингиз орасида, қаддингиз эгилишини, одамлар сизга таъна қилишларини истамайман. Тақдиримиз худонинг қўлида эканини билмайдиган калтабинлар, бир кун келиб шаънингизни ерга уришлари мумкин, - деди рафиқам.

Ўша кундан бошлаб, ким бу ҳақда гап очса, Ноила қалқон бўлаверди. Оқибатда ҳамманинг назарида "туғмас келин" деган тамғани бўйнига илди. Бу орада уни ёнимга олиб, қанча врачлар кўригидан ўтдим, қанча даволандим, лекин фойда бермади. Орадан етти йил ўтиб кетди. Болалик бўлмадик.

- Ҳурмат қилиш, кўнглига қараш шунчалик бўлар, қачонгача укамнинг уйи мозордек ҳувиллаб ётади, - деб кириб келди бир куни опам. - Ноилага айтинглар, Собирни энди ўз ҳолига қўйсин. Шунча пайтдан буён ўзи билиб, уйдан чиқиб кетар, дедим. У туғмас бўлса, менинг укамда нима гуноҳ?

- Ҳай-ҳай, қўй болам, у ҳам бировнинг боласи. Ўзига қолса, шундай бўлсин дебдими, - опамнинг сўзини кесди ойим. Худонинг пешонага битиб қўйган тақдирига аралашиб бўлмайди...

- Иккаласининг юраги оқиб, бир-бирини севиб ўлаётган бўлса, майли кетмасин, лекин Собирнинг яна биттага уйланишига розилик берсин. Соппа-соғ эркакнинг шу ёшгача бефарзанд юриши ҳеч қайси қоидага тўғри келмайди, - деди опам.

Мен ўз хонамдан чиқишга, рафиқамнинг айбсиз эканини айтишга сира ҳам журъат тополмадим. Ноила эса ошхонада бу гапларни эшитиб, турарди.

Опам бир ишга киришса, охирига етказмасдан қўймайдиганлар хилидан. Шунинг учун ўша кундан бошлаб, топган юмуши Ноилани турткилаш бўлди. Бир куни ётоққа кирсам, рафиқам унсиз йиғлаб ўтирган экан. Мени кўрди-ю, шоша-пиша кўз ёшларини артди. Опам унинг ўзига эртагача бу уйдан қорасини ўчиришни айтибди. Акс ҳолда, нарсаларини кўчага улоқтириб, маҳаллага шарманда қилиб ҳайдаркан. Ноила бу гапларни менга айтиб бергандан сўнг, узоқ вақт тин олди. Эҳтимол, уни ҳимоя қилишимни кутгандир.

- Собир ака, сизни яхши кўраман, шунинг учун фарзандсизликка ҳам чидаб яшаб келяпман, илтимос, бирорта чақалоқни асраб олайлик. Ажабмас, шунда худойим бизни ҳам тирноққа зор этмай, бола берса... - деди кўзларимга термилиб.

- Ўзимнинг болам бўлмас экан, нега бировнинг боласини боқиб катта қилишим керак, - деб терс бурилиб хонадан чиқиб кетдим. Шундан кейин яна ичкиликка ружу қўйдим. Опам ва онам ниҳоят, Ноилани уйига жўнатиб юбориб тинчишди. Уларнинг бирорта гап-сўзига аралашмадим. Яъни, мен учун фидоийлик қилаётган аёлни ҳимоя этолмадим. Журъатим етмади. Айбимни ҳамма билиб қоладигандек, мум тишлаб юравердим. Рафиқам уйдан чиқиб кетаётганда ҳам айбдор эмаслигини айтмади. Агар шундай қилганда, ундан салгина кўнглим қолармиди, билмадим.

Орадан бир йил ўтди. Эндиликда кимлардир Ноиланинг қўлини сўраб келаётган экан. Аммо у розилик бермабди. Уйимдагилар ҳам ўз кўнгилларидай келин қидиришяпти. Уйланганим билан барибир фарзандлик бўла олмайман. Чунки ўз айбим ўзимга аён. Мени ҳимоя қилиб юрган аёлнинг эса қадрига етмадим. Унинг олдига бориб, кечирим сўрашга неча бор чоғландим, аммо "эҳтимол бошқа бировга тегиб кетса, болалик бўлар", деб ўйладим. Ахир у ҳам аёл. Боласини бағрига босиб, алла айтгиси келади... Оиламдагилар нуқул турмушга чиқмаган қизларни сўраб-суришти-ришяпти. "Яна битта қизни бебахт қиламанми", деган фикр юрагимни кемиради. Ноиладан бошқа ҳеч кимга кўнгил қўя олмайман... Мана шундай боши берк кўчага кириб қолганман. Энди нима қилишга ҳайронман...

Йигитнинг изтиробларини

оққа кўчирувчи

Ҳамрохон МУСУРМОНОВА.