Ҳаёт - ибрат мактаби

"ЎЗИМИЗНИКИ" ДЕЙМИЗУ ХАТО ҚИЛАМИЗ

"Чиққан қиз чиғириқдан нари, деган гап бор. Бола-чақали бўлсанг, ота уйингдаги муаммоларга аралашиб нима қиласан?" дея кўпчиликнинг жаҳли чиқиши мумкин. Лекин мени тўғри тушунинг, йиллар давомида онам рўзғорда шакллантирган тутум, саранжом-саришталикка путур етишига чидай олмаяпман. "Олий маълумотли, ўқитувчи оиласидан чиққан, яхши тарбия кўрган" деб акамга келин туширгандик, оғзимиз куйиб, жизғинак бўлди. На қўлидан тузукроқ иш келади, на одоб-аҳлоқи чиройли. Биринчи келинига меҳр қўйиб, орзусига етолмаган отам раҳматли онамга "Акангнинг қизини келин қиламиз, ўзингники, қариганимизда бизга беминнат қарайди" деб укамга тоғамнинг қизини олиб беришди. Аслида қариндошларимиз, қизларининг феъли бизга маълум эдию, "ёш, келин бўлгач, рўзғоримизнинг рафторига ўрганади" деб ўйлабмиз. Афсуски, ўзимизники бегонадан баттар қиляпти. Ота-онамга хизмат қилиш тугул, эрига эплаб қаролмайди. Жуда пала-партиш аёл бўлди келинимиз. Укам пешона тери билан ишлаб топган пулларига ачинмайди. Тежамкорликни билмайди. Уйларни тоза, озода тутмайди. Танбеҳларимиз парвоига ҳам келмайди. "Аммам ҳеч қачон мени ажратиб юбормайди" деб ўйлайди-да, ўзини эпақага келтиришни ўйламайди. Нима қилишни билмаяпмиз? Онам кексайиб қолган. Келинларидан ёзғираверсак, "Ўзи билади, энди қариганимда келин билан айтишиб, эл-юртга гап-сўз бўлиб юраманми?!" дейдилар. Маслаҳат беринг, қандай йўл тутайлик?

Мадина, Избоскан тумани"

Таҳририятимизга келган ушбу мактубга Андижон педагогика коллежи ўқитувчиси, психолог Моҳинора Ўринбоева мутахассис сифатида ўз тавсия, фикр ва мулоҳазаларини билдиради:

- Сизни ва онангизни тўғри тушуниш керак. Қариндош келинингиз ўзини бепарводай кўрсатгани билан ўзидан ўтганни ўзи билиб юрибди. Келинига қаттиқроқ танбеҳ берса, ўртада ака-сингилчилик, қариндош-уруғчилик риштаси бор. Эшитган-кўрган "Ўзиники билан ҳам чиқишолмаяптими?" дея истеҳзо қилиши аниқ. Айниқса, Сиз - узатилган қиз келинга танбеҳ берсангиз, тўғри келмайди. "Қайнопам тинчимизни бузяпти, оиламизга аралашяпти!" дейди. Бу гап маҳалла-кўй, эрингиз томондагиларга етса ўзингизга ҳам яхши эмас. Ҳамма гап сариштасиз келиннинг эри - яъни укангизда! Фақат укангизгина хотинини йўлга солиши мумкин. Укангизни олдингизга олиб, келинни ёмонламай, ётиғи билан тушунтиринг. Эркак - аёл учун тарбиячи бўлиши керак. Укангиз аёлига хатоларини кўрсатсин, акс ҳолда турмуши дарз кетишини, онасининг эпсизлигидан андоза олиб улғаяётган қизларининг бахтига салбий таъсир этишини айтиб койисин. Келинингиз фақат эрининг талаби билан ўзини эпақага келтириши мумкин.

Шу ўринда келгусида бу каби ҳолатларга йўл қўймаслик учун нималарга эътибор қаратиш хусусидаги қуйидаги тавсияларимиз муштарийларимизга асқотади деб ўйлаймиз.

* Авваломбор, эплилик, саришта-саранжомликни қиз болага у жуда ёшлигидан онаси ўргатиши керак. Агар келинингиз уқувсиз, эпсиз бўлса, уни тарбиялаш, ўргатиш сизнинг вазифангиз. Танбеҳингизни уқмаяпти. Унга кўрсатиб ишларни бажарсангиз, сиртига сув чиқармай ўтирибди. Демак, унинг оилада олган тарбияси шундай экан. Уруш-жанжал, пичингу кесатиқнинг фойдаси йўқ. Қолаверса, бу умр савдоси. "Эпсиз экан" деб ҳайдаб юбориш ҳам жоиз эмас. Тадбиркорлик билан йўлга солиш керак.

* "Эр бермоқ- жон бермоқ" дейдилар. Аёл киши эрининг қадам олиши ўзгарганини сезиб қолса, ўзини қўярга жой тополмайди. Шундай экан, акангиз, укангиз ё ўғлингизнинг хотини эпсиз бўлса, хайрли ҳийла ишлатишингиз иш бериши мумкин. Дейлик, келинга билдирмайгина эркак жигарингизнинг кийимларини ювиб-тозалаб қўйинг. Агар алоҳида яшасангиз, ширин-ширин таомлар билан сийлаб туринг.

* Уқувсиз келинга "Негадир укамнинг юриш-туришидан хавотирдаман. Бир куни кечқурун уйга борди, овқат қўйсам, қорни тўқлигини айтди" дегандай гаплар қилинг. Сўнг зимдан тикилиб, эрига кўз-қулоқ бўлишини, уйини саранжом-саришта тутиб, мазали таомлар пиширишни ўрганишини айтинг.

* Шу тахлит тадбир ишлатиб келинни йўлга солишингиз мумкин. Бу жўн сўзлар билан ифодалангани билан, осон эмас. Аммо жигарингизнинг бахти, оилангиз шаъни учун бироз қунт қилсангиз, муваффақият қозонасиз.