Мутахассис минбари

МУЛКНИНГ ҲУҚУҚИЙ АСОСЛАРИ МУСТАҲКАМ БЎЛСИН

Хусусий мулк инсоннинг ҳаётий эҳтиёжларини таъминлаш, турмуш фаровонлигини юксалтиришда муҳим аҳамият касб этади. Хусусий мулкка эгалик қилиш, яъни мулкдорлик ҳуқуқи эса халқимизнинг истиқлол туфайли эришган муҳим ҳуқуқларидан биридир.

Маълумки, мамлакатимизда бу борада ҳуқуқий асослар тўла яратилган. Хусусан, Ўзбекистон Республикасининг 2012 йил 24 сентябрда қабул қилинган "Хусусий мулкни ҳимоя қилиш ва мулкдорлар ҳуқуқларининг кафолатлари тўғрисида"ги қонуни ҳамда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2014 йил 7 январдаги "Кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқларни давлат рўйхатидан ўтказиш тартибини такомиллаштириш тўғрисида"ги қарори мазкур йўналишдаги ишларни тартибга солишда муҳим аҳамият касб этмоқда.

Амалдаги қонун ҳужжатларига кўра, хусусий мулк ҳуқуқи шахснинг ўзига тегишли бўлган мол-мулкка эгалик қилиш, ундан фойдаланиш ва тасарруф этишини тўла кафолатлайди. Қолаверса, аҳолининг ва хўжалик юритувчи субъектларнинг мулкка эгалик қилишга бўлган интилиш ва имкониятларини кенгайтиради. Қолаверса, юртимизда бозор муносабатлари-нинг шаклланиши, тадбиркорлик ва хусусийлаштириш борасидаги ишларнинг жадал ривожланиши билан мулкдорлар сафи тобора ортиб бормоқда.

Айни кунда фуқароларнинг ана шу ҳуқуқларини таъминлаш, мулкка эгалик ҳуқуқини давлат рўйхатидан ўтказиш бўйича Андижон шаҳар ер мулк кадастр давлат корхонаси томонидан ҳам муайян ишлар олиб борилмоқда.

Бугунги кунда фуқаролар ва хўжалик субъектларининг мулкка эгалик қилиш бўйича мурожаатлари, яъни мулкни давлат рўйхатидан ўтказиш борасидаги ишлар "Бир ойна" тамойили асосида амалдаги қонун ва белгиланган тартиблар доирасида олиб борилмоқда. Шу ўринда алоҳида таъкидлаш жоизки, ҳукуматимизнинг юқоридаги қарорига асосан, кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқларни давлат рўйхатидан ўтказиш билан боғлиқ тартиботлар сони ва муддатлари қисқарди, давлат рўйхатидан ўтказилган мулкнинг дахлсизлиги, хавфсизлиги, шу билан бирга, мулкдор ҳуқуқининг устиворлиги давлат муҳофазасига олинади. Бундан ташқари, қонунчилигимизда хусусийлаштириш натижасида вужудга келган мулк ҳуқуқи қайта кўриб чиқилмаслиги ва бекор қилинмаслиги белгиланган.

Дарҳақиқат, корхона томонидан давлат рўйхатидан ўтказилаётган мулкларнинг аксариятини кўчмас мулклар, яъни ер участкалари, уй-жойлар, бино ва иншоотлар ташкил этади. Жумладан, жорий йилнинг ўтган тўққиз ойи мобайнида жами 5504 та уй-жой, 903 та нотураржой бўлган бино ва иншоотлар давлат рўйхатидан ўтказилиб, эгаларига мулкка эгалик ҳуқуқини тасдиқловчи тегишли ҳужжатлар ва гувоҳномалар тақдим этилди. Бундан ташқари, уй-жой ва нотурар-жойларни ижарага бериш бўйича 1790 та, 531 та гаров шартномалари рўйхатга олинган. Умуман олганда, корхона мутахассислари томонидан кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқларни ва у ҳақда тузилган битимларни давлат рўйхатидан ўтказиш бўйича фуқаролар ва хўжалик юритувчи субъектларга "Бир ойна" тамойили асосида сифатли ва малакали хизмат кўрсатилмоқда.

Айни кунда давлат рўйхатидан ўтказилган мулкларнинг электрон маълумотлар базаси шакллантирилган. Шу билан бирга, юридик ва жисмоний шахсларнинг кўчмас мулк билан боғлиқ ҳужжатларини интернет орқали юбориб, давлат рўйхатидан ўтказилишини йўлга қўйиш, ер кадастри дафтарини юритиш бўйича маълумотлар базаси мунтазам янгиланиб боришини таъминловчи дастурни ишга тушириш борасида ҳам амалий ишлар олиб борилмоқда.

Мухтасар қилиб айтганда, Андижон шаҳрида мулкни давлат рўйхатидан ўтказиш, юридик ва жисмоний шахсларга мулкка эгалик ҳуқуқини бериш борасида олиб борилаётган ана шу саъй-ҳаракатлар самараси ўлароқ, мазкур йўналишдаги ишлар юқори босқичга кўтарилмоқда.

Сурайё АЛИЕВА,

Андижон шаҳар ер мулк кадастр давлат корхонаси "Бир ойна" бўлими бошлиғи.