ҚАДРИЯТЛАРИМИЗ

Саломлашиш одоби

Ўзбеклар, яъни мусулмонларнинг саломлашиш одоби бор. Унда гўзал тилаклар мужассам. "Ассалому алайкум". Бу "Сизга узоқ умр тилайман" ёхуд "тинч-омон бўлинг", деган маънони англатади. Халқимизда қўл сиқиб, табассум билан бир-биримизга тинчлик ҳамда сиҳат-саломатлик тилаш одатга айланган. Аммо шу гўзал анъанани унутиб қўяётганлар ҳам йўқ эмас.

Эътибор берган бўлсангиз, бугунги ўспиринлар орасида бошларини ва елкаларини бир-бирига теккизиб, ва ҳаттоки ўпишиб саломлашиш одат тусига кириб қолмоқда. Ўзингиз ўйлаб кўринг, шундай саломлашиш бизнинг урф-одатимизга тўғри келадими? Бу маънавиятимизу маданиятимизга зид нарса эмасми? Тўғри, ҳозир кўп нарса замон талаблари асосига қурилмоқда. Аммо шу нарсаларни рўкач қилиб, энг гўзал одатимиз - саломлашиш одобини унутсак, қандай бўларкин?

Йигитларнинг бир-бирларини бош теккизишиб ёки ўпишиб кўришишлари замонавийлик, десак хато қилган бўламиз. Лекин афсуски, бу ёшлар ота-боболаримиздан қолган урф-одат - қўлни кўксига қўйиб, "Ассалому алайкум" дея тўлиқ айтиб саломлашишни унутиб қўяётганлари ачинарлидир. Бу хатони тўғрилаш учун нималар қилиш керак? У ҳам майли, баъзиларнинг "Саломалайкум" деб саломлашиши-чи? Улар ўзлари айтган сўзининг маъносини тушунармикин? Саломлашиш одоблари ҳақида кўп ва хўп гапириляпти. Аммо ҳали-ҳануз бунга амал қилинмаяпти.

"Саломга яраша-алик" ибораси кўпинча кўчма маънода ишлатилади. Лекин том маънода ҳам саломга алик олиниши шарт. Кимдир қўлини кўксига қўйиб, "Ассалому алайкум" деса-ю, қаршисидаги одам алик олмаса ёки оддийгина қилиб "Яхшимисан?" деб қўя қолса... Бу ҳам тўғри келмайди. Унда биз салом берган одамдан бир умрга қарздор бўлиб қоламиз-ку.

Одоб-аҳлоқда ота-боболаримизга муносиб ворис бўлиш учун биз, биринчи навбатда, ўзбекона саломлашиш одобини билишимиз зарур. Шундай эмасми?

Дилхумора

ОСТОНАМИРЗАЕВА,

жамоатчи мухбир.